" ل burada ihtisas içindir. Hamdin Zât-ı Akdese has ve münhasır olduğunu ifade eder. Bu ل ’ın mütealliki olan ihtisas hazf olduktan sonra ona intikal etmiştir ki, ihlâs ve tevhidi ifade etsin." İzah eder misiniz; bu hangi “Lam”dır?

Değerli Kardeşimiz;

"لِلّٰهِ : ل burada ihtisas içindir. Hamdin Zât-ı Akdes'e has ve münhasır olduğunu ifade eder. Bu ل ın müteallakı olan ihtisas hazf olduktan sonra ona intikal etmiştir ki, ihlas ve tevhidi ifade etsin." (1)

Burada bahsedilen lam(ل) , لِلّٰهِ 'daki Allah lafzının önündeki lam’dır. Manaya hasr ve ihtisaslık katar.

Harf-i cer’lerin bağlı bulundukları fiil, şibh-i fiil veya mana-yı fiilden oluşan kelimeye müteallak denilir. Müteallak, ef’al-i âmmeden olursa (وجد , حص , وقع , صدر) gibi ve mana car-mecrurla anlaşılıyorsa, bu filler hazfedilebilir. Mesela: البيت في زيد / "Zeyd evdedir." Buradaki mana “Zeyd evde mevcuddur." Fakat mana anlaşıldığından (موجود) kelimesi hazfedilmiştir (kaldırılmıştır). Bunun gibi:

اَلْحَمْدُ ِللّٰهِ yani “Hamd Allah’a mahsustur.” dediğimizde, Mektubat'ta geçtiği gibi şunlar takdir edilebilir:

“Ne kadar hamd ve medih varsa, kimden gelse, kime karşı da olsa, ezelden ebede kadar hastır ve lâyıktır o Zât-ı Vâcibü’l-Vücuda ki, Allah denilir.”

Mesela: الحمد (من أي حامد صدر) لله Yani, “tüm hamdler her kimden gelirse (müteallak,صدر) Allah’a mahsustur.”

ل harfi الحمد‘den sonra gelmiş ve ikisi arasındaki müteallakı hazf edilmiştir ki, ihlas ve tevhidi ifade etsin. Arapça ibareye baktığımızda tetimme olarak şu manayı görürüz:

“Bu lam kendi öz manasının (yani tahsis) taallukundan dolayı sanki müteallak’ının manasını içine çekmiş, almıştır.

(1) bk. İşarat-ül İ´caz, Fatiha Suresi.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü