"Meyillerini temyiz ve tenzih ettiren, ibadettir." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"İşte, böyle bir insanın o yüksek ruhunu inbisat ettiren, ibadettir. İstidatlarını inkişaf ettiren, ibadettir. Meyillerini temyiz ve tenzih ettiren, ibadettir..."(1)

Toprak her türlü güzel ve faydalı bitkiye analık edecek özellikte yaratıldığı gibi, faydasız ve zararlı bitkileri de yetiştirecek özellikte yaratılmıştır. Bu toprağa doğru kişiler sahip çıktığında, her türlü faydalı ve güzel ürünleri yetiştirirken, yanlış kişiler sahip çıktığında zararlı ve menfaatsiz şeyler meydana getirirler.

İnsan da imtihan için yaratılan, iyiye ve kötüye, hayra ve şerre meyyal olan bir varlıktır. İnsanın fıtratında imtihan gereği hayır ve şer meyilleri beraber bulunuyor. Şayet şerli meyiller ibadetle terbiye ve ıslah edilmezse, gelişerek insanı yutmaya başlar. İbadetin bu anlamda temyiz ve tenzih edici bir özelliği bulunuyor.

Allah’a iman ile intisap edip ibadetle rızasına mazhar olan bir kulun fıtratında şerli meyiller bastırılıp pasifize edilmiş demektir. Allah’ı tanımayan ibadetleri terk eden bir adamın fıtratındaki şerli meyiller ise, ıslah ve tadil edilmediği için, şerler gelişip hem insana hem de çevresine zarar verir bir hâle gelir.

İnsanın fıtratındaki hayrın gelişip büyümesi şerrin ise ıslah edilmesi, ancak iman ve ibadetle mümkündür. İbadet, kötü meyilleri tedavi eden bir ilaç gibidir. İbadet, insanın ruhunu temizleyen ve hayırlı ürünleri vermeye vesile olan bir özelliğe sahiptir. Küfür ve ibadetsizlik ise, şeytan ve nefsin insan üzerine hâkimiyet kurmasına zemin hazırlar. İnsanın her türlü kötü alışkanlığı kazanmasına yol açar.

1) bk. İşaratü'l-İ'caz, Bakara Suresi 21-22. Ayetlerin Tefsiri.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü