"Pek ince âsâr-ı san’atından ve pek yüksek acaib-i kudretinden sarf-ı nazar ederek yalnız tabiat denilen şu âsâr ve esbabdan en zahir olan in’ikâs ve irtisam keyfiyetine bak..." İzah eder misiniz?
Değerli Kardeşimiz;
"Cenâb-ı Hakk'ın pek ince âsâr-ı san’atından ve pek yüksek acaib-i kudretinden sarf-ı nazar ederek yalnız tabiat denilen şu âsâr ve esbabdan en zahir olan in’ikâs ve irtisam keyfiyetine bak. Meselâ, bir âyineyi semaya karşı tuttuğun zaman, semayı, irtifaıyla, nakışlarıyla, yıldızlarıyla celb edip âyinede in’ikâs ve irtisam ettiren illet-i müessirenin, âyinenin yüzündeki hâsiyet olduğuna kanaat hasıl edebilir misin? Hâşâ! Veyahut hakikatte bir emr-i vehmîden ibaret olan câzibe-i umumîyenin, arz ile yıldızları şu boşlukta muntazam tahrik ve tedbirine illet-i müessire olarak telâkki ve kabul edebilir misin? Hâşâ! Bunlar ancak şart ve sebep olabilirler, illet-i müessire olamazlar." (İşaratü'l-İ'caz, Bakara Suresi 21-22. Ayetlerin Tefsiri)
Küçük bir ayna, sayısız yıldızlarla bezenmiş semayı, dünyadan bir milyon üç yüz bin kat daha büyük olan güneşi ısısı, harareti, yedi rengi ve mesafesiyle beraber içine alıyor. Bu muazzam hâdiseyi aynanın parlaklığı ile izah etmek mümkün değildir. Âdeta saman çöpü Ağrı dağını havada tutuyor demek gibi mizansız bir yaklaşım.
Devasa gemilerin suyun sathında yüzmesini "suyun kaldırma kanunu" denilen mücerred bir kanuna dayandırmak ve kanunun arkasındaki ilahî kudret ve kuvveti inkâr etmek ahmaklıktır.
Yine feza boşluğunda dev galaksilerin, sayısız yıldızların çok hassas bir nizam ile birbirine çarpmadan hareket etmelerini "çekme ve itme kanunu"na bağlayıp, onun arkasındaki hakiki fail olan ilahî irade ve kudreti görmezden gelmek de tam bir akıl tutulmasıdır.
"Tabiat kanunları" denilen şey insanların taktığı bir isimdir. Kanun perdesi altında asıl fail ilahî kudret ve iradenin istikrarlı ve intizamlı bir şekilde orada işlemesi ve tecelli etmesinden ibarettir. Yani Allah’ın irade ve kudreti ile ve bir ilahi kanun olarak suyun cisimleri kaldırmasına, biz "suyun kaldırma kuvveti" diye bir isim veriyoruz o kadar...
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
