"O dildeki kuvve-i zaika, bir nazır-ı alikadr makamından, batın fabrikasının yasakçısı..." cümlesinde "batın fabrikasının yasakçısı" ne manaya gelmektedir?

Değerli Kardeşimiz;

Batın: İç, karın, insanın içi ve mide gibi manalara gelmektedir. Batın fabrikasının yasakçısı ise; midemize gidecek yiyeceklerin bekçiliğini yapmak demektir. İktisad Risâlesi (19. Lem'a)'nde, şöyle izâh edilmektedir:

"Ağızdaki kuvve-i zâikayı bir kapıcı, âsâb ve damarları telefon ve telgraf telleri gibi, kuvve-i zâika ile merkez-i vücuttaki mide ile bir medar-ı muhâbereleridir ki, ağza gelen maddeyi o damarlarla haber verir."

"Bedene, mideye lüzumu yoksa 'Yasaktır!..' der, dışarı atar. Bazen da bedene menfaati olmamakla beraber, zararlı ve acı ise, hemen dışarı atar, yüzüne tükürür."

Fakat dil, herkes için bir kapıcı vazifesi yapmamaktadır. Onun da izahını yine İktisad Risalesi olan On Dokuzuncu Lem'aya havale ediyoruz:

"Sabık İkinci Nüktede 'Kuvve-i zâika kapıcıdır.' dedik."

"Evet, ehl-i gaflet ve ruhen terakki etmeyen ve şükür mesleğinde ileri gitmeyen insanlar için bir kapıcı hükmündedir. Onun telezzüzü, hatırı için isrâfâta ve bir dereceden on derece fiyata çıkmamak gerektir. Fakat, hakikî ehl-i şükrün ve ehl-i hakikatin ve ehl-i kalbin kuvve-i zâikası, Altıncı Söz'deki muvâzenede beyan edildiği gibi, kuvve-i zâikası rahmet-i İlâhiyenin matbâhlarına bir nâzır ve bir müfettiş hükmündedir. Ve o kuvve-i zâika da tâamlar adedince mizancıklarla nimet-i İlâhiyenin envâını tartmak ve tanımak, bir şükr-ü manevi suretinde cesede, mideye haber vermektir." (Lem'alar, On Dokuzuncu Lem'a, Üçüncü Nükte)

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü