"Rahmân büyük nimetlere, Rahîm küçük nimetlere delâlet ettikleri cihetle, Rahîm’in, Rahmân’dan sonra zikri, yukarıdan aşağıya inmek mânâsına..." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"S - Rahmân büyük nimetlere, Rahîm küçük nimetlere delâlet ettikleri cihetle, Rahîm’in, Rahmân’dan sonra zikri, yukarıdan aşağıya inmek mânâsına olan 'san’atü’t-tedellî' kaidesine dahildir. Bu ise, belâgatça makbul değildir."

"C - Evet, kaşlar göze, gem ata mütemmim oldukları ve onların noksanlarını ikmal ettikleri gibi, küçük nîmetler de büyük nimetlere mütemmimdirler. Bu itibarla, mütemmim olan, haddizatında küçük de olsa, faideyi ikmal ettiğinden, büyükten daha büyük olması icap eder."(1)

Rahman ismi dünya hayatında galiben tecelli eder. Rahman isminin büyük nimetlere bakması, ayırım yapmaksızın her şey üstünde tecelli etmesinden dolayıdır.

Rahim ismi ise, tecelli noktasından hususidir, dünya hayatından ziyade, ahiret hayatına bakar. Bu yüzden kâfirler, zalim ve dinsizler, dehşetli mahşer meydanında Rahim ismine mazhar olamayacakları için azap devamlı ve şiddetli olacaktır.

Rahim ismi dünya ve ahirette ekseri mü’min ve müttakilerde tecelli eder. Fakat dersine çalışan talebe ile çalışmayan talebe arasında Rahim ismi sadece çalışan talebe için tecelli eder, ona hususi ikram yapar, bu manada alırsak kâfirler de tecelli şümulüne girerler. Yani Rahim, hem dünya hem de ahirette hususi tecelli ediyor. Dünyada fıtratın kanunlarına yani sünnetullaha uyanlara, ahirette ise imana tâbi olanlara bakıp tecelli edecek. Lakin Rahman ismi dünyada ayırım yapmaksızın her şey üstünde tecelli ediyor.

(1) bk. İşaratü'l-İ'caz, Fatiha Sûresi Tefsiri.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü