Risale-i Nurların insana bakışı ve psikolojik danışma anlayışı nasıldır?
Değerli Kardeşimiz;
Risale-i Nur'un insana bakışı çok geniş ve külli bir mesele olduğu için hepsini burada ifade etmemiz mümkün değildir. Bu bakışı külliyeti ve azameti ile anlamak için, Risale-i Nurların umumunu tetkik ve tahkik etmek gerekir. Biz bu külli bakış açısına işaret etmek açısından Risale-i Nur'dan bir yeri sermeşk olarak takdim edelim.
"Kâinata tecellî eden kayyûmiyetin cilvesi, vâhidiyet ve celâl noktasında olduğu gibi, kâinatın merkezi ve medarı ve zîşuur meyvesi olan insanda dahi, kayyûmiyetin cilvesi, vâhidiyet ve cemal noktasında tezahürü var. Yani, nasıl ki kâinat sırr-ı kayyûmiyetle kaimdir; öyle de, ism-i Kayyûmun mazhar-ı ekmeli olan insan ile, bir cihette kâinat kıyam bulur. Yani, kâinatın ekser hikmetleri, maslahatları, gayeleri insana baktığı için, güya insandaki cilve-i kayyûmiyet, kâinata bir direktir."
"Evet, Zât-ı Hayy-ı Kayyûm, bu kâinatta insanı irade etmiş ve kâinatı onun için yaratmış denilebilir. Çünkü insan, câmiiyet-i tâmme ile bütün esmâ-i İlâhiyeyi anlar, zevk eder. Hususan rızıktaki zevk cihetiyle pek çok Esmâ-i Hüsnâyı anlar. Halbuki melâikeler onları o zevkle bilemezler."(1)
Üstad Hazretleri burada insanı çok mükemmel tanımlıyor. İnsan öyle bir mahiyete sahip ki bütün kainatın varlık sebebi ve devamına bir gerekçe teşkil edecek büyüklükte bir psikolojik alt yapısı var. İnsan nasıl kainatın devamına bir sebep ve gerekçe ise, insan kavramının temeli ve esası da halet-i ruhudur. İnsanın ruhu öyle geniş ve donanımlıdır ki Allah’ın bütün isim ve sıfatlarını tadıp tartabilir bir mahiyettedir. Böyle komplike bir mahiyeti olan ruhun derinliklerine inmek ancak sahibi olan Allah’a mahsustur ki, Allah’ın kelamı olan Kur’an, insan ruhunun en mükemmel danışmanı ve reçetesi hükmündedir, diyebiliriz. Yani insanın hakiki ve elemsiz mutluluğu, ancak Kur’an rehberine göre uygun hareket edilir ise mümkündür.
İnsan bu geniş mahiyetini ve psikolojik alt yapısını Kur’an doğrultusunda işlettirirse melekleri geçebiliyor. Ama bunu tersi yönünde işletirse bu kez de hayvandan daha aşağı bir derekeye düşüyor.
Bugün ekser insanların stres ve bunalım içinde olmasının sebebi bu mahiyetini amacının dışındaki mecralara sevk etmesindendir. Nasıl altın terazisi ile kömür tartılır ise o terazi ya kırılır ya da üzülür. Çünkü altın terazisi altın tartmak için dizayn edilmiştir, dizaynının dışındaki bütün tartımlar onu kırar ve bozar.
Aynı şekilde insan ruhu da Allah’ın isim ve sıfatlarını tartmak ve anlamak üzere dizayn edilmiştir. Bunun dışındaki amaç ve tartmaklar, onun hassas ayarını kırar ve bozar ki bu psikolojik hastalıklar demektir.
(1) bk. Lem'alar, Otuzuncu Lem'a, Altıncı Nükte.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü