"Saika" ve "şaika" hissine insan ve hayvandan misal verir misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

İnsandaki sır denilen şey, daha çok adı ve mahiyeti bilinmeyen duygular anlamında kullanılmıştır. Bir çok his ve duygular bilinirken, bir çoğunun da varlığı hissedildiği halde mahiyet ve keyfiyeti bilinmiyor.

İnsan hayatın en cami ve mükemmeline mazhar olduğu için, bir çok hisler ve duygular ile donatılmıştır. Allah kendi isim ve sıfatlarını tanıtmak için insana bu isim ve sıfatları tartıp tanıyacak cihazlar vermiştir. Bu cihaz ve duyguların adedi, bilineni ve bilinmeyeni çoktur. İşin uzmanları bu duygu ve latifeleri ana hatları ile tespit ve tayin etmişlerdir. Burada, bunlardan herkesin rahatlıkla bilebildiği zahiri ve batini hislerin yanında, bir de bilinmeyen hisler ve duygulara işaret ediliyor. Bu bilinmeyenlerden iki tanesini Üstad Hazretleri, saika ve şaika şeklinde tespit ettim diyor.

Saika: Şuuru olmaksızın bir şeye sevk olunmaktır. Buna sevk-i İlahi de denir. İnkarcı filozoflar buna sevk-i tabii veya içgüdü adını veriyorlar. Mesela arının mükemmel ve hikmetli  vazifeleri görmesi sevk-i İlahiye olan saikaya güzel bir örnektir. Yani Allah arıya ne yapacağını saika duygusu ile talim ediyor. Onu bu duygu vasıtası ile yönlendiriyor. Yoksa aklı ve şuuru olamayan arının o hikmetli ve mükemmel vazifeleri kendi başına görmesi ya da kör ve sağır tabiatın sevki ile yapması imkansızdır.

Şaika: Canlılardaki şevk ve motive duygusudur. Allah, mahlukatına, yapacağı vazifeleri saika ile bildirirken, o vazifelere karşı istek ve arzuyu da şaika duygusu ile takviye ve teyit ediyor. Tabi bu saika ve şaika duyguları her canlıda aynı derece ve mertebede görünmez. İnsanlarda daha cami ve daha mükemmeldir. İnsanların içinde lezzet ve ücrette bulunan işleri severek ve isteyerek, hatta taaşşuk derecesinde yapması şaikadır.

Arı saika ve şaika duyguları sayesinde gider çiçeği bulur, onunla dostluk kurar, ona bir şeyler verir ve ondan bir şeyler alarak, her bir nebatla münasebet kurar. İşte arıya bütün bu davranışları yaptıran temel nimet hayat nimetidir. Zira insandaki bütün duygu ve latifeleri çalıştırıp anlamlandıran hayattır. Hayatın en önemli iki dinamiği ise saika ve şaika duygularıdır.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editör