Şeytanlar ile meleklerin en dar daireden en geniş daireye kadar mücadele ve muharebesinin hikmetini biraz açıklar mısınız?

Değerli Kardeşimiz;

Bir tasnifte, esma-i hüsnâ “cemâlî ve celâlî” isimler olmak üzere ikiye ayrılıyor.

“Ben gizli bir hazine idim. Bilinmek istedim (bilinmeye muhabbet ettim) de mahlûkatı yarattım.”(1)

hadis-i kudsîsi icabı, bütün isimler tecelli edecek ve bütün bu tecellilere muhatap olabilen ve onları anlayıp tefekkür edebilen mahlûklar da yaratılacaktır. Nitekim yaratılmıştır.

Mahlûkat âlemi bu isimlerin tecellileriyle âdeta kaynaşır. Kışta celâl tecelli ederken, baharda cemâl tecelli eder. Gece celâlin, gündüz ise cemâlin tecellisidir. Hastalıklarda celâl, sıhhatte cemâl tecellisi daha açık okunur.

Üstad Hazretleri İşarâtü’l-İ’caz tefsirinde, bunları farklı cihetleriyle hârika bir şekilde ele alır. O konudan bazı kısımları aktarmak isterim:

“Arkadaş! Cenab-ı Hakk’ın sıfat-ı ezeliye âleminde biri celali, diğeri cemali, iki türlü tecellisi vardır. Celal ile cemalin sıfat-ı ef'al âleminde tecellisinden lütuf ve kahır, hüsün ve heybet tezahür eder." (…)

"Asar ve a'mal âleminden âlem-i ahirete intıba' edince, lütuf cennet ve nur olarak, kahır da cehennem ve nar olarak tecelli eder."

"… Sonra âlem-i kelamda tecelli edince, kelamın emir ve nehye taksimine sebep olur."

"Sonra vicdana tecelli edince, reca ve havf husule gelir. …"

"İşte böylece teselsül eden şu hikmetten dolayı, Kur'an-ı Kerim, aleddevam, terğibden sonra terhib ve ebrarı medhettikten sonra füccarı zemmetmiştir.”(2)

Bu celâl ve cemâl tecellileri en ileri mânasıyla yine insanda kendini gösterir. Küfür, şirk ve isyan yolunda gidenler celâlî isimlerin tecellisiyle cehennem azabına uğratılırken, iman, tevhid ve salih amel yolunda gidenler cemâl tecellilerinin kemalini bulduğu cennette ebediyen mes’ut olurlar.

İşte âhirette cennet ve cehennem olarak tezahür edecek olan bu tecellilerin ilk hareket noktası kalplerdeki ilhamla vesvesenin mücadelesidir.

Daha geniş dairede, cinlerin kâfir olan kısmının semâdan haberler alıp vahye gölge düşürme teşebbüslerine meleklerin mâni olmaları ve buna alamet olmak için onların üzerine şahapların atılması, yine cemâl ve celâl tecellilerinin çarpışması gibidir. Melekler cemâlî isimlere mazhardırlar, cehennem namına çalışan kâfir cinler ise celâl tecellilerine müstahak olmuşlardır.

Kıyametten sonra “mizan, cennet ve cehennem safhaları” gelecek, çarpışmalar son bulacak, cennet cemâlî isimlerin, cehennem ise celâlî isimlerin en ileri mânada tecelli ettiği mekânlar olacaktır.

Dipnotlar:

1) bk. Acluni, Keşfü'l-Hafa, II, 132.

2) bk. İşaratü'l-İ'caz, bakara Suresi 6. Ayet Tefsiri.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü