"Terakkiyat-ı maneviye-i beşeriyenin ve bütün istidadat-ı beşeriyenin inkişaf..." İstidatlarımız inkişaf etmeseydi ne olurdu?
Değerli Kardeşimiz;
"BİRİNCİ SUALİNİZ: Hazret-i Âdem'in (a.s.) cennetten ihracı ve bir kısım benî Âdem'in cehenneme idhali ne hikmete mebnidir?
Elcevap: Hikmeti tavziftir. Öyle bir vazife ile memur edilerek gönderilmiştir ki, bütün terakkiyat-ı maneviye-i beşeriyenin ve bütün istidadat-ı beşeriyenin inkişaf ve inbisatları ve mahiyet-i insaniyenin bütün esma-i İlahiyeye bir ayine-i camia olması, o vazifenin netaicindendir." (Mektubat, 12. Mektup)
Hz. Âdem'in cennetten çıkarılmasının binlerce hikmetleri vardır. Kendisine yasaklanan meyvenin yenmesi ise bunun sadece zahiri sebebidir. Yoksa Cenab-ı Hak hikmetiyle buna müsaade etmeseydi, bu malum günah gerçekleşmez ve cennetten ihraç olmazdı. Üstad'ımız bu soru ve cevapta cennetten dünyaya inmenin mühim neticelerini üç ana kategoride kaydeder:
1. İnsanın ulaşabileceği en yüksek mertebeye çıkmaya çalışması,
2. İnsanlığa ait istidatlarının tam inkişaf etmesi,
3. İnsanlık mahiyetinin ilahi isimlere tam bir ayna olması.
İşte bu ilahi hikmetlerin tahakkuku için, insanın dünya serüveni başlamış oldu. Şayet bu tahakkuk etmeseydi, insan çekirdek mahiyetinden ağaç derecesine terakki edemeyecek, sadece bir çekirdekten ibaret kalacaktı. Nasıl ki bir çekirdek hava âlemine göre karanlıklı ve sıkıntılı olan toprak altına girmezse ağaç olup meyve veremez ve değerini kaybeder. İnsan da dünya toprağına girmeden manen ağaç kadar terakki edemezdi. Böylece insanın yaratılmasının da bir hikmet ve espirisi kalmazdı. Onun için insanların layık olanlarının ortaya çıkması ve cennete ehil olması için dünya imtihanı şarttır. Burada bozulmalar da elbette olacaktır. Fakat imtihanı kazananların kıymet ve değerinin birden bine çıkması, kaybedenlerin sayısınn nispeten fazla olmasının insanlık âlemine getireceği zararı hiçe indirir. Bu imtihanın ana konuları ise iman, ilim, marifet, şeytan ve musibetlerdir.
Evet, bir çocuğun ilkokul, ortaokul, lise ve üniversite safhalarını geçmeden ve tıp tahsili yapmadan doktorluk diplomasını alması mümkün değildir. Aynı şekilde insanın dünya fakültesini ve imtihanını geçmeden doğrudan cennete girmesi de aynı derecede hikmetsiz ve abesiyettir.
Yine bir çocuğun çıraklık ve kalfalık yapmadan doğrudan usta olması mümkün olmadığı gibi, insanın da dünya hayatında belli bir imtihan süzgecinden geçip fıtratında var olan kabiliyetlerini inkişaf ettirmeden, yani cennete layık bir kıymet almadan cennete girmesi mümkün değildir.
Allah, bizi bu dünyaya imtihan için göndermiş, birtakım sıkıntı ve belalar ile bizim istidat ve kabiliyetlerimizi inkişaf ettirip kemale erdirmek istiyor. Bize düşen bu sıkıntı ve belalara karşı sabır ile mukabele etmek, dünyanın geçici bir han ve imtihan yeri olduğunu bilmek ve saadet-i ebediyedeki mükâfatını düşünüp teselli bulmaktır.
İlave bilgi için tıklayınız:
- EMANET-I.
- EMANET-II.
- EMANET-III.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
