"Vefa, gavr-ı in’idama çekildi. Tûfan-ı gadir feverana başladı. Kavl ve amel ortasında uzun bir mesafe açıldı." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"Hem de غَارَ الْوَفَاءُ وَفَاضَ الْغَدْرُ وَانْفَرَجَتْ * مَسَافَةُ الْخُلْفِ بَيْنَ الْقَوْلِ وَالْعَمَلِ Yani vefa, gavr-ı in’idama çekildi. Tûfan-ı gadir feverana başladı. Kavl ve amel ortasında uzun bir mesafe açıldı.”

"Uzağa gitmek istemiyorsan, bu makalenin bir parça mâkabline nazar et. Bu meseleye nümune olmak için çok parçaları bulacaksın. Ezcümle: ..."(1)

Yani, demek ki vefa yokluk çukuruna çekilince, hainlik, merhametsizlik, haksızlık ve zulüm feveran etmeye başlıyor. Vicdanımızla muhasebe ettiğimizde hangi şeylere vefasızlık ettik ki, başımıza gelen merhametsizlik, hainlik, haksızlıklar ve zulümler oldu. İslam ümmeti olarak, kitap ve sünnetten ayrıldık ki kader-i İlahi vefasızlıkla bizi imtihan ediyor.

Vefa sevgiyi sürdürme, sevgi, dostluk bağlılığı anlamlarına gelmektedir. En büyük vefa ise ezelde bezm-i elestte Rabbimize verdiğimiz söze ve misaka bağlılıktır. Yani fıtratımıza geri dönmektir.

Bir ayette Allah şöyle buyuruyor:

“... Bana verdiğiniz sözde durunuz ki, size verdiğim sözde durayım...” (Bakara, 2/40)

Yapılan akitlere verilen sözlere bağlılığın bulunmadığı toplumlarda güvensizlik doğar ve sosyal çözülmeler meydana gelir.

Söz ve amel ortasındaki uzun mesafelerin olması da vefanın toplumdan kalkmasıyla olmaktadır. Öyle ki, ahlaki davranışın en zirvesi ve temeli “vefa” kelimesinde saklı. Sözlerin farklı amellerin ise daha farklı olduğu bir toplumda vefadan söz edilemez.

"Vefa, gavr-ı in’idama çekildi.”: Vefa yokluk çukuruna çekilince

“Tûfan-ı gadir feverana başladı.”: Hainlik, merhametsizlik, haksızlık ve zulüm feveran etmeye başlıyor.

“Kavl ve amel ortasında uzun bir mesafe açıldı.": Söylem - eylem tutarsızlığı oldu.

Şiir, yaşanan bu söylem-eylem (söz-fiil) tutarsızlığını bir sonuç, "vefa"nın yitip gitmesini ise sebep olarak zikretmektedir. Ayrıca vefanın olduğu yerde gadr olmaz.

(1) bk. Muhakemat, İkinci Makale (Unsuru'l-Belagat), Beşinci Mesele.

İlgili ders videosu için tıklayınız:
- Prof. Dr. Şadi Eren, Muhakemat Dersleri (29. Bölüm).

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü