"Aklın Allah hesabına çalıştırılması halinde; sahibini ebedi saadete müheyya eden bir mürşid-i Rabbanî derecesine çıkmasını” nasıl anlamalıyız?

Değerli Kardeşimiz;

Akıl, hak ile batılı, hayır ile şerri, kemal ile noksanı, faydalı ile zararlıyı birbirinden tefrik edip, insanı doğru yola sevk eden ilahi bir nur, Rabbanî bir mürşit ve manevî bir kuvvettir.

Cenâb-ı Hakk’ın insana bahşettiği en büyük nimetlerden birisi, akıldır. Zira din de dünya da onunla anlaşılır, dünyevî ve uhrevî saadet onunla kazanılır; bütün eşyanın mahiyet ve hakikati onunla idrak olunur. Zira; “İslâmiyet’in menşei ilim, esası akıl”dır.

Mürşid, “irşad eden, doğru yolu gösteren” demektir. Burada mürşit kelimesi mecazî mânada kullanılmıştır. Göz, eşyanın görülmesinde, kulak seslerin işitilmesinde insana yol gösteren birer mürşit gibidirler. Aynı şekilde, akıl da hakikatlerin anlaşılmasında insana kılavuzluk eden bir mürşittir.

Fen ve tekniğin ilerlemesi sonunda, eşyanın nice sırlarının keşfedilmesiyle bu asırda akıl biraz daha ön plana çıkmıştır. “Medenilere galebe çalmak ikna iledir...”(1) hükmünce, insanların irşat edilmesinde mantıkî deliller getirerek aklı tatmin etmek artık bir zaruret haline gelmiştir.

Teslimin kırıldığı, “Neden?" ve "Niçin?”lerin ön plana çıktığı bu asırda, ancak hem akla hem de kalbe birlikte hitap eden bir irşat şekli başarıya ulaşabilir. Nur Risalelerinin bu kadar düşman cereyanlara rağmen kabul görmesinde ve müntesiplerinin her geçen gün çoğalmasında, onda takip edilen tarzın asra uygunluğunun büyük hissesi vardır.

“Biz Kur'an şâkirdleri olan Müslümanlar, bürhana tâbi oluyoruz. Akıl ve fikir ve kalbimizle hakaik-ı imaniyeye giriyoruz. Başka dinlerin bazı efratları gibi, ruhbanları taklid için bürhanı bırakmıyoruz. Onun için akıl ve ilim ve fennin hükmettiği istikbâlde, elbette bürhan-ı aklîye istinad eden ve bütün hükümlerini akla tesbit ettiren Kur'an hükmedecek.”(2)

Dipnotlar:

(1) bk. Divan-ı Harb-i Örfi, Hakikat.
(2) bk. Hutbe-i Şamiye.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü