"Allah'ın fiilî sıfatları gayrî sıfatlar" ifadeniz için, İmam-ı Azam'ın kitabı ve Diyanet'te böyle olmadığını gördüm. "Fiilî sıfatlar da Allah'ın Zât’ı ile kaimdir" diyor. Ne dersiniz?
Değerli Kardeşimiz;
"Gayrî sıfatlar" ile "fiilî sıfatlar" arasında bir mâna farkı bulunmuyor. Kelam kitaplarında "fiilî sıfatlar" diyen de var, "gayrî sıfatlar" diyen de var. Dolayısı ile Allah’ın fiilî sıfatlarına "sıfat-ı gayrî" demenin bir mahzuru yoktur.
Nitekim Üstad Hazretleri de bu ifadeyi kullanmaktadır. Şöyle ki:
"İkincisi: Cenâb-ı Hakkın ismi, Zât-ı Akdesine ayn olduğu cihetle, Lâfza-i Celâl, sıfât-ı ayniyeye işarettir. اَلرَّحِيمِ de fiilî olan sıfât-ı gayriyeye îmadır. اَلرَّحْمٰنِ dahi, ne ayn ne gayr olan sıfât-ı seb’aya remizdir."(1)
Üstelik "gayrî" ifadesi, "aynî" ifadesine bir remizdir. Yani Allah’ın selbî sıfatları; Zât’ına aynî iken, fiilî isimler Zât’ına gayrdır. Bu sıfatların Allah’ın Zât’ına gayr olması, -hâşâ- ondan farklı ve müstakil olduğu mânasında değildir. Bu nokta ilm-i kelamın çok ince ve derin bir konusudur. Biz de âcizane üzerinde bir yıl araştırma yaptık. Bu yüzden, bu konuda kullanmış olduğumuz her bir kelimenin ve tabirin şuurundayız.
Mahlûkatta veya mümkinatta, Allah ile kaim olmayan bir şeyin olması zaten mümteni ve muhaldir. Böyle bir şeyi iddia etmek de şirk olur. Burada "gayr" ifadesi, Allah’ın Zât-ı Akdesi ile sıfatları arasındaki alâkaya işaret eden hususî bir ıstılahtır. "Gayr" ifadesi kelam ilminde hariç, müstakil şeklinde kullanılmıyor.
Sıfatlara "aynî" ve "gayrî" denilmesine işaret eden aşağıdaki makalemizi okumanızı tavsiye ederiz.
(1) bk. İşârâtü'l-İ'câz, Fatiha Suresi Tefsiri.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
Yorumlar