"Cenab-ı Hakk'a yapılan misil, onun zıddı olur. Bir şey hem zıd, hem misil olamaz ve bir şeyin zıddı, ona misil olamaz." Bu nasıl oluyor, her şey için geçerli mi?

Değerli Kardeşimiz;

Misil: Kelime olarak benzer, eş, nâzır, tıpkısı gibi manalara gelir. Allah’ın misli olması demek ise; aynı Allah gibi ikinci bir Allah’ın olması demektir ki, bu mümkün değildir.

Zıt, burada rakip, karşıt anlamındadır. Yani şayet Allah’ın bir misli olsa idi, bu misli olan şey aynı zamanda Allah’a rakip ve karşıt olacaktı. Zira misil kelimesinin içinde gizli olarak zıddiyet manası da vardır.

Allah’ın bir benzeri olan başka bir Allah, aynı zamanda Allah’ın zıddı ve rakibidir. Kavga, gürültü ve zıtlıklar; benzer ve denk olan şeyler arasında olur.

Mesela; iki benzer ve misil olan padişah, aynı ülkede olsa; rekabet ve zıtlık ortaya çıkar. Aynı şekilde iki misil olan İlah arasında da rekabet ve zıtlık oluşur.

Bu inceliğe şöyle bir temsil ile işaret etmeye çalışalım:

Aynı rütbe ve makamda olan bir bölük asker düşünelim. Bu askerlerin mükemmel bir vaziyet ve nizam oluşturması gerekiyor. Bu vaziyet ve nizamın olabilmesi de iki türlü olabilir. Birisi, bir komutanın hariçten emir ve komutu ile olur; diğeri ise aynı rütbe ve makamda olan askerlerin birbirine hükmedip hem komutan hem de asker olması ile mümkündür.

İkinci, tarz hem imkansız hem de akıl dışı bir tarzdır. Zira bir askerin hem er hem de komutan olması, iki zıddın bir arada olmasıdır ki, bu imkansızdır. Tıpkı bir şeyin eş zamanlı olarak hem var hem de yok olması gibi.

İşte misil olması, asker olması anlamında hakimiyet noktasında zıt olması ise, komutan anlamında kullanılmıştır. Yani asker o nizam ve vaziyete girebilmek için hem emir alan bir er olacak, hem de emir veren bir komutan olacak; bu ise imkansızdır.

Ama hariçten bir komutan bu askerlere o nizam ve vaziyeti kolaylıkla verebilir. Zira komutan rütbe ve makam olarak askerlerden farklıdır. Askerlerin kayıt ve kuralları komutanı bağlamaz.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü