"Bir saatlik içtima için on sene kadar masraf yapılıyor. Demek bu vaziyetler maksud-u bizzat değiller. Bir temsildir, bir taklittirler. O zat mucize ile yapıyor, ta suretleri alınıp terkip edilsin ve neticeleri hıfzedilip yazılsın." Açıklar mısınız?

Değerli Kardeşimiz;

"İşte, görüyorsun ki, her saat, senin aklın kabul etmediği o tebdil-i diyar gibi çok inkılâplar, tebdiller oluyor. Şu toplanmak, dağılmak ve şu hallerden anlaşılıyor ki, bu görünen sür'atli içtimalar, dağılmalar, teşkiller, tahripler içinde başka bir maksat var. Bir saatlik içtima için on sene kadar masraf yapılıyor. Demek bu vaziyetler maksud-u bizzat değiller. Bir temsildir, bir taklittirler. O zat mucize ile yapıyor, ta suretleri alınıp terkip edilsin ve neticeleri hıfzedilip yazılsın. Nasıl ki manevra meydan-ı imtihanının her şeyi kaydediliyordu ve yazılıyordu. Demek, bir mecma-ı ekberde, muamele bunlar üzerine devam edip dönecek. Hem bir meşher-i âzamda daimî gösterilecek. Demek şu geçici, kararsız vaziyetler, sabit suretler, bâki meyveler veriyorlar."(1)

Dünyadaki tebeddülatın ve değişimin çok hikmetleri var. Bunlardan en önemlisi, Allah’ın, esmâ ve sıfat tecellilerini bizzat kendisinin temaşa etmesidir. İkinci gaye ise, bu tecellileri başka mahlûkatına, özellikle meleklere ve insanlara da göstermesidir. Bunun için mevcudatı sürekli değiştirip tazelendiriyor, tâ ki her seferinde yeni yeni eserler sergilesin, esmâsını onlarda da tecelli ettirsin.

Suretlerin alınıp kaydedilmesi ise, diğer bir âlemde birer levha ve manzara olarak gösterilmeleri içindir. Demek her şeyin resimlerinin çekilmesi ve bir levha suretinde kaydedilmesi, bir cihetle o manzaraların daimî olma halleridir. Yani âhiret âleminde hâtıra ve müze şeklinde muhafaza ediliyorlar. Yazmak ve muhafaza etmek âhiret içindir.

Taklit ve temsil tâbirinde ise, Cenab-ı Hak, ahiretteki her şeyin numunesini burada gösteriyor, tâ ki bu gölgelerin asıllarına karşı bir merak ve iştiyak uyansın.

“Her güz mevsiminde yapılan tahribat, gelecek bahar mevsimlerinde gelen yeni misafirler için yer tedarik etmek ve bir nevi terhis ve izinlerdir.”(2)

Dipnotlar:

(1) bk. Sözler, Onuncu Söz, Onuncu Suret.
(2) bk. Mesnevi-i Nuriye, Lasiyyemalar.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü