Güzel şeyleri Allah'tan değil sebeplerden bilmek küfür iken, ölüm gibi bir şeyi Allah'tan bilmeyip, şikâyeti sebeplere, hastalıklara yapmak nasıl küfür olmuyor?

Değerli Kardeşimiz;

Tesir-i hakikî noktasından, hayır da şer de Allah’tandır; yani yaratmak Allah’a mahsustur. Hayrı Allah’a verip, şerrin yaratılmasını sebeplere vermek Ehl-i sünnet itikadına zıttır. Hatta Mecusiler şerrin yaratılmasını Allah’a vermemek için Ehriman namında bir ilah tasavvur etmişlerdir. Onların böyle bir dalalete gitmelerinin sebebi; şerrin yaratılmasını şer telakki etmeleridir. Halbuki Üstad'ın veciz ifadesi ile; “Halk-ı şer şer değil, kesb-i şer şerdir.” yani şerri yaratmak şer değil, şerri tercih edip ona tevessül etmek şerdir.

Üstad Hazretleri bu meseleyi şu şekilde ifade ediyor:

"İşte bu sır Mecusîlerde inkişaf etmediği içindir ki, kâinatta 'Yezdan' namıyla bir hâlık-ı hayır, diğeri 'Ehriman' namıyla bir hâlık-ı şer itikad etmişlerdir. Halbuki onların 'Ehriman' dedikleri mevhum ilâh-ı şer, bir cüz-ü ihtiyariyle ve icadsız bir kesble şerlere sebebiyet veren malum şeytandır."

"İşte, ey ehl-i iman! Şeytanların bu müthiş tahribatına karşı en mühim silâhınız ve cihazat-ı tamiriyeniz istiğfardır ve 'Eûzü billâh' demekle Cenab-ı Hakka ilticadır. Ve kaleniz Sünnet-i Seniyyedir."(1)

Aslında yaratma noktasından şer ve çirkin diye bir şey yoktur. Her şey ya bizzat güzeldir ve hayırdır ya da neticeleri itibarı ile güzeldir. Lakin insanlar bu manayı tam göremedikleri için, Allah zahirde şer ve çirkin gibi görünen şeylerin arasına sebepleri perde olarak koymuştur. Yoksa sebepleri mûcid ve yaratıcı olarak tayin etmemiştir. Yani şerlerin yaratılması tamamen Allah’ın kudreti iledir, sebepler sadece bir perdedir. Sebeplerin perde olması haksız şekvaların ve itirazların men edilmesi içindir.

"Evet, izzet ve azamet ister ki, esbab perdedar-ı dest-i kudret ola aklın nazarında. Tevhid ve celal ister ki, esbab ellerini çeksinler tesir-i hakikiden."(2)

Dipnotlar:

1) bk. Lem'alar, On Üçüncü Lem'a.

2) bk. Mesnevi-i Nuriye, Lem'alar.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü