"Hem hayat, kâinatın tedbir ve idaresinde hükümferma olan rızık ve rahmet ve inayet ve hikmeti tazammun ediyor…" Burayı, hayatın yaratılmasından sonraki faaliyetler ağırlıklı olarak izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Cenab-ı Hak, kâinatın tedbir ve idaresini hayatı netice verecek ve hayat sahiplerine faydalı olacak şekilde tanzim etmiştir. Dünyanın Güneş'ten uzaklığı, atmosferin dünyayı kuşatması, denizlerin buharlaşması, rüzgârların bulutları taşıması gibi bütün faaliyetler hayat içindir ve onun temin edeceği faydalara göredir.

Hayat sadece meleklerde bulunsaydı kâinatın böyle tanzimine gerek yoktu. Melekler bunların hiçbirine muhtaç olmadan hayatlarını sürdürürler. Ancak, yeryüzünün milyonlarla tür canlıyla âdeta kaynaşması, bunların rızka muhtaç olmaları, onların hayatına ayrı bir mana ve üstünlük kazandırır. Böylece Allah kâinattan rızıkları süzmekle, yeryüzünde her canlının mahiyetine göre ayrı ayrı sofralar yaratmakla, yine her canlının midesini kendi rızkından faydalanacak biçimde tanzim etmekle rahmetini çok geniş bir sahada ve çok farklı biçimlerde sergilemekte, inayetini ve hikmetini her şeyde göstermektedir.

"Yine aynı hâlde Rezzâk isminin cilvesi görünüyor ki, o hayatın bekasına ve inkişafına lazım maddi, manevi gıdaları yetiştiriyor ve kısmen bedeninde iddihar ediyor." (Sözler, Otuz Üçüncü Söz, Yirmi Üçüncü Pencere)

Dünya her şeyiyle fâni olduğuna göre, bu cümledeki beka kelimesi devam manasında kullanılmıştır. Hayatın devamı için rızık yaratılmış ve alınan rızkın bir kısmı ihtiyaç hâlinde kullanılmak üzere hücrelerde depolanmıştır.

"Manevi gıda" ifadesini şu cümlenin ışığında daha iyi anlarız:

“Göz, kulak gibi bütün duyguların, eller gibidir ki, rû-yi zemin kadar geniş bir sofra-i nimeti, o ellerin önüne koymuştur.” (bk. age., Yirmi Dördüncü Söz, Beşinci Dal)

İnsanın görmesi ve işitmesi de onun için ayrı birer rızıktır. Bu rızıkların temin edilmesi de yine mideye giden maddi rızıklar vesilesiyle olmaktadır. Güç, kuvvet, enerji, vitamin de birer rızık olarak düşünülebilir.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü