"Hem madem her şeyin hakikati, Cenâb-ı Hakk'ın bir isminin tecellisine bakar, ona bağlıdır, ona aynadır..." Kanun-u tahsin ve cemali nazara veren bu paragrafı izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"Hem, madem her şeyin hakikati Cenâb-ı Hakk'ın bir isminin tecellisine bakar, ona bağlıdır, ona aynadır; o şey ne kadar güzel bir vaziyet alsa, o ismin şerefinedir, o isim öyle ister. O şey bilse, bilmese o güzel vaziyet, hakikat nazarında matlubdur. Ve şu hakikatten gayet muazzam bir kanun-u tahsin ve cemalin ucu görünüyor." (Sözler, Otuzuncu Söz, İkinci Maksat.)

"Hakiki hakaik-i eşya esma-i İlahiyedir."

Evet, kainattaki maddî ve manevî bütün rızıklar Rezzak isminin aynası iken, bütün suretler Musavvir isminin, süslemeler Müzeyyin isminin, gözler ve görmeler Basir isminin aynasıdır ve ona bağlıdır. Bu isimlerin herhangi birisinin tecellisi kesilse, kâinatta o isimden nur ve medet alan bütün varlıklar karanlığa düşer. Elektrikten nur alan bütün lambaların şartelinin indirilmesiyle sönmesi gibi...

Metinde geçen ayna kelimesi Güneş misalini hatıra getiriyor. Bir ayna ne kadar büyük ve ne kadar temiz olursa Güneş'in ışığını o kadar güzel ve mükemmel gösterir. Aynanın parlamasındaki şeref Güneş'e aittir, zira onun ziyasından gelmektedir. Ayna bunu bilse de bilmese de fark etmez.

Bir ağaç da Rezzak isminin aynasıdır. Ondaki rahmet ve merhamet tecellileri ağacın kendisine ait değildir. Rızkın ne olduğunu bilmemesi, ağacın Rezzak ismine ayna olmasına bir noksanlık getirmez. İşte bütün mahlukatta kendilerinin iradeleri haricinde meyana gelen güzelliklerden “gayet muazzam bir kanun-u tahsin ve cemalin ucu görünüyor.”

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü