"İ’lem eyyühe’l-aziz! Aklı başında olan insan, ne dünya umurundan kazandığına mesrur ve ne de kaybettiği şeye mahzun olmaz..." Devamıyla izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"İ’lem Eyyühe’l-Azîz! Aklı başında olan insan, ne dünya umûrundan kazandığına mesrur ve ne de kaybettiği şeye mahzun olmaz. Zira dünya durmuyor, gidiyor. İnsan da beraber gidiyor. Sen de yolcusun. Bak, ihtiyarlık şafağı, kulakların üstünde tulû etmiştir. Başının yarısından fazlası beyaz kefene sarılmış. Vücudunda tavattun etmeye niyet eden hastalıklar, ölümün keşif kollarıdır. Maahaza, ebedî ömrün önündedir. O ömr-ü bâkide göreceğin rahat ve lezzet, ancak bu fâni ömürde sa'y ve çalışmalarına bağlıdır. Senin o ömr-ü bâkiden hiç haberin yok. Ölüm sekeratı uyandırmadan evvel uyan!"(1)

Aklı başında olan insan, dünyanın fâni olduğunu, bu imtihan salonunun lezzet ve saadet yeri olamayacağını bilen ve ondaki nimetlere, servetlere ve lezzetlere o nisbette değer veren insandır.

Aklı başında olan insan, “Ölmeden önce ölünüz.” (2) hadis-i şerifine tam ittiba etmekle daha dünyada iken ruhu cesedine galip gelen, “İnsanlar uykudadırlar ölünce uyanırlar.” (3) hadisinin verdiği haberi hayatına tatbik ederek, bütün servetleri ve devletleri rüyada kazanılan nimetler olarak gören, uyandığında bunların hepsini kaybedeceğini bilerek onlar için kavga etmeyen, kalp kırmayan, hırs beslemeyen insandır.

Aklı başında olan insan, en büyük himmetini ve en fazla mesaisini kendine ayıran insandır. Bir insanın aklı, fikri devamlı işinde, gücünde, servetini korumada, makamını artırmada yoğunlaşmışsa, bu adamın aklı başında değil, işinde, makamında, koltuğunda, servetindedir.

Aklı başında olan insan, Üstad Bediüzzaman Hazretlerinin; “küçük dairede büyük ve daimî vazife, büyük dairede ise küçük ve ara sıra vazifeler” (4) bulunduğu ihtarına kulak vererek, vazife ve mes’uliyet sahasını güzelce tespit ettikten sonra, en büyük sermaye olan ömrünü en güzel şekilde kullanan insandır.

Aklı başında olan insan, “... Kalbler ancak Allah’ı anmakla mutmain olur.” (Rad, 13/28) âyet-i kerimesine tam kulak verip, dünyaya çalışmakla birlikte ona gönül bağlamayan ve onunla tatmin olma vehmine kapılmayan insandır.

Aklı başında olan insan, parayı ve serveti aklıyla kazandığını bilerek, aklını paraya ve mala satmayan insandır. Aklın hizmetçileri olan göz, kulak gibi bir tek duygunun bile bütün dünya servetiyle değişilmediğini düşünüp aklını küçük şeylerde boğmayan insandır.

Aklı başında olan insan, saçındaki aklarda ölümün güzel yüzünü gören ve dünyadan çok daha güzel olan berzah âlemine güzel ameller, sevimli arkadaşlar gönderen insandır.

Aklı başında olan insan, ölümün en güçlü habercisi olan sekerat halini sıkça hatırlayan, o ruhunu teslim ederken ne yanı başındaki en yakın dostlarının, ne de geride bıraktığı servet, şöhret ve devletin ona hiçbir yardımları olmayacağını düşünüp henüz hayatta iken İbrahim aleyhisselâm gibi; “Batıp kaybolanları sevmem” diyerek ne kendi hayatına ne de dünyanın fazi zevklerine gönül vermeden Baki olan Rabbinin rızasını hayatının her safhasında temel rükün yapan insandır.

Dipnotlar:

(1) bk. Mesnevi-i Nuriye, Habbe.
(2) bk. Aclûnî, Keşfü'l-Hafâ, II, 29.
(3) bk. age., II, 312.
(4) bk. Şualar, On Birinci Şua, Dördüncü Mesele.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü