"İn’ikâs" ve "Temessül" aynı mıdır?

Değerli Kardeşimiz;

İn’ikas ve temessül; bir şeyin aynı ile başka bir şeyde yansıması demektir. Meselâ; bir mum etrafında halka şeklinde on adet ayna bulunsa, her bir aynada mum temessül eder. Yani aynı vasıfları ile o aynaların içinde bulunur. Bir tek mum iken, on mum olur.

Nuranî varlıklar ile onun zıddı olan kesif varlıkların yansımasında ve temessülünde durumları farklılık arz eder, hükümleri başka başkadır, biri hakiki yansır, diğeri sadece görüntü olarak yansır.

Nuranî bir varlık yansıdığı yere kendi aslındaki vasıfları da götürür, bir nevi yansıyan ile yansımaya mahal olan şey aynı gibi olur. Meselâ; aynada yansıyan güneş kendine mahsus vasıflarını aynaya da aksettirir, bir nevi küçük bir güneş o aynada oluşur. Aynen güneş gibi o da ısı ve ışık verir, fark sadece azamet noktasındadır. Nuranin temessülü temessül ettiği yeri, yani yansıdığı yeri kendi gibi yapar.

Kesif, yani madde ve cismin hükmettiği şeylerde ise yansıma, temessül sadece görüntü olarak vardır, vasıflar oraya aksetmez. Onun için yansıyan şey ile yansımaya mahal olan şey farklıdır, aralarındaki tek münasebet görüntü naklidir. Meselâ; maddî ve kesif olan bir taş, aynada yansısa, sadece görüntüsü oraya gider, taşın kendine ait vasıflar oraya geçmez.

İn’ikas umumi bir mana iken, temessül hususidir. Yani in’ikas yansımak manasına gelirken; temessül, yansımanın da ötesinde vasıflarıyla ya da bütün mahiyeti ile yansımak manasına geliyor.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü