İsm-i azam ne manaya geliyor? Her isim ism-i azam mıdır? Tevhidin ism-i azam noktasındaki ispatı ne demektir?

Değerli Kardeşimiz;

Âzam; en büyük, en azim demektir. “İsm-i A'zam, Allah’ın bütün esmâ-i hüsnasının mânâlarını içinde toplayan ismi” şeklinde tarif edilmektedir.

Her ismin ism-i a’zam olma ihtimali vardır. İsm-i a’zam bilinmediğinden her isme bu nazarla bakmak ve her ismi ehemmiyetle zikretmek gerekir. Bu hikmetine binaen ism-i a’zam kesin olarak bildirilmemiştir. Ancak, âlimlerin ve mürşitlerin kahir ekseriyeti Allah isminin ism-i a’zam olduğu kanaatindedirler. Nitekim Üstad Hazretleri de şöyle buyuruyor:

"İ’lem eyyühe’l-aziz! Bütün esma-i hüsnanın ifade ettiği manalar ile bütün sıfat-ı kemaliyeye lafza-i Celal olan 'Allah' bi’l-iltizam delalet eder." (Mesnevi-i Nuriye, Şule)

Allah lafzı, Cenab-ı Hakk’ın Zât’ının ismi olduğu gibi, onun bütün isim ve sıfatlarını ihtiva eder. Allah dediğimiz zaman; Rezzak, Mabud, Gafur, Hâlık gibi bütün isimleri de söylemiş oluyoruz. Allah isminin bu geniş ve ihatalı manası, diğer isimlerinde yoktur. O has ve hususi isimler sadece kendi mânasına işaret ve delalet ederler, başka isimlere ve sıfatlara işaret etmezler.

Allah lafzının diğer isimlerden farkı ise, Allah lafza-i celali Zât-ı Akdesin bir unvan ve ismidir. Yani Allah’ın Zât’ına ait bir isim ve sıfattır. Bütün mükemmel isim ve sıfatların menbaı Allah’ın zat-ı akdesi olmasından dolayı, "Allah" lafzı, Cenab-ı Hakk’ın zatını temsil eden bütün isim ve sıfatlara da işaret ve delalet ediyor.

Risale-i Nurlarda diğer bir isme ya da isimlere ism-i a’zam denilmiyor, sadece ism-i a’zam makamında deniliyor.

Bir de her ismin a’zam mertebesi vardır. Bir ismin a’zam mertebesine mazhar olan bir zat, o ismi ism-i a’zam olarak görmüştür.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü