"Kâinatta görünen şu nev’î kıyametlerde eşya ayniyle iade edilmiyor. Halbuki büyük kıyamette neden ecsam ayniyle iade edilir?" Burayı açıklar mısınız?

Değerli Kardeşimiz;

"Sual: Kâinatta görünen şu nev’î kıyametlerde eşya ayniyle iade edilmiyor. Halbuki büyük kıyamette neden ecsam ayniyle iade edilir?"

"Elcevap: İnsanın bir ferdi, başka mahlûkatın bir nev’i gibidir. Zira insandaki o nur-u fikir, emellerine, ruhuna öyle bir inkişaf, öyle bir inbisat vermiştir ki, bütün zamanları yutsa doymaz. Zira ondaki o yüksek fikir, insanın mahiyetini ulvî, kıymetini umumî, nazarını küllî, kemâlini gayr-ı mahsur, lezzet ve elemini daimî kılmıştır. Başka nevilerin fertleri ise böyle değildir."(1)

Kainatta görülen kıyametten kasıt, bütün canlıların ölmesidir. Bu ölmelerden sonra yerine gelen canlılar ayniyet ile değil, misliyet olarak geliyorlar.

Mesela, bir ağaçtaki elma bu baharda geldi, görevini yaptı ve gitti. Bir sonraki baharda aynı ağaçtan yine elmalar geldi, ama bir önceki baharda gelen elmaların tıpa tıp aynısı değildir. Benziyorlar, yani misliyetleri var, lakin tamamı ile farklıdır. O elma her şeyi ile geri iade edilmiyor. Dünyadaki kıyametler ve haşir neşirler bu kanun üzere cereyan ediyor.

Halbuki büyük kıyametten sonraki haşir ve neşirde, her insan aynı ile iade edilecek. Yani her ölen insan haşir ve neşir meydanında aynı cismi, aynı resmi, aynı bedeni ile tekrar ihya edilecek. Çünkü, ceza veya mükafatı hak eden kişinin mislinin değil, bizzat kendisinin buna muhatap olması icab eder. Bu dünyadaki haşir ve neşirler gibi misliyet ile dirilmeyecekler, demektir.

(1) bk. İşaratü'l-İ'caz, Bakara Suresi, 4. Ayet Tefsiri.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü