"Kur’ân-ı Kerim, usul ittihaz ettiği îcaz ve ihtisara binaen, temsilâtın âkıbetini, yani temsilâta terettüp eden dalâlet ve hidayeti, ille-i gaiye menzilesinde göstermiştir." İzah eder misiniz?
Değerli Kardeşimiz;
Kur’an anlaşılması zor olan derin ve ince meseleleri akla yaklaştırmak için temsil metodunu kullanıyor. Bu sebeple Kur’anda birçok temsiller zikrediliyor. Lakin kalbinde hastalık olan kâfirler bu temsil getirmeyi bir noksanlık olarak gördükleri için temsilden istifade edemiyor ve inkâra sapıyorlar.
Halbuki temsil getirme Allah’ın insanların seviyesine inerek onlara yüksek ve derin meseleleri ders vermek içindir. Temsil getirmedeki asıl gaye hidayet iken, kalbi marazlı olanlar bu durumu dalalete yani küfre dönüştürüyorlar.
“Fakat Kur’ân-ı Kerim, usul ittihaz ettiği îcaz ve ihtisara binaen, temsilâtın âkıbetini, yani temsilâta terettüp eden dalâlet ve hidayeti, ille-i gaiye menzilesinde göstermiştir. Evet dalâlet ve hidayet, temsilata illet olamaz. Eğer illet olsa, cebir olur. Ancak, temsilâtın sebep ve ille-i gaiyesi, cumhur-u avamı ikâz ve irşaddır. Sanki onlar, 'Ne için böyle oldu? Ne için i’caz bedîhi olmadı? Ne için Allah’ın kelâmı olduğu zaruri olmadı? Ne için bu temsilât yüzünden vehimlere meydan verildi?” diye bir çok sualleri ortaya çıkardılar.”(1)
Kur’an temsil getirmeyi insanları iman etmeye ya da küfre girmeye zorlamak için değil, irşad ve ikaz için yapıyor. Bu da imtihan sırrına en münasip ve en güzel bir yoldur. Şayet temsil getirme dalâlet ve hidayete illet, yani sebep olsa, o zaman insanların bir kısmı imana bir kısmı küfre girmeye mecbur olurlardı. Halbuki temsil getirmenin sebep ve ille-i gaiyesi, insanları ikaz ve irşaddır.
Şayet Kur’an, herkesi iman etmeye mecbur bırakacak çok açık mu’cizevî bir beyanda bulunsa idi, dünyanın imtihan olma sırrı bozulur, elmas ruhlu insanlarla kömür ruhlu insanların birbirinden tefrik edilmesi söz konusu olmazdı. Bu yüzden Kur’an, insanların ünsiyet ettikleri ve ülfet peyda ettikleri beyan tarzı içinde hitap ediyor ve edebî mu’cizeleri de üstü kapalı bir şekilde gösteriyor.
(1) bk. İşârâtü'l-İ'caz, Bakara Suresi, 26 ve 27. Ayetlerin Tefsiri.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
Yorumlar
Katrilyonlar kentrilyonlar adadince Allah sizden razı olsun dünya ahiret acılar göstermesin.mukemmel açıklama Allah ne muradiniz varsa versin.