"Nizam-ı Hikmet" ne demektir?

Değerli Kardeşimiz;

Nizam: Kelime olarak sıra, dizi, düzen, dizilmiş olan şey, sıralanmış, icaba göre yapılan kanun gibi manalara geliyor. Istılahta ise bir kaideye binaen tertib olunmak ve ona binaen tertib olundukları kaide ve bir işin sebat ve kıyamına medar, sebep olan şey ve hâlet demektir. Günümüzdeki ifadesi ile sistem demektir.

Hikmet: Fayda, gaye, maksat gibi manalara geliyor. Mesela gözün hikmeti ve gayesi görmektir, kulağınki işitmek, midenin hikmeti hazmetmek, dilin hikmeti tatmaktır...

Nizam-ı hikmet terkibi ise, bir intizamın ya da sistemin faydasının ve gayesinin ne olduğunu ifade eder. Meselâ; gözün içinde harika bir nizam ve sistem kurulmuştur. Bu nizam ve sistemin hikmeti ise görmektir. Kulağın içinde örs, üzengi ve çekiçten oluşan bir mükemmel sistem vardır ki, bu sistemin hikmeti, yani fayda ve gayesi işitmeye matuftur. Bu örnekleri çoğaltmak mümkündür.

Kâinatta kurulan eşsiz nizamın ve harika sistemin hikmeti ve gayesi marifetullah ve ibadetullahtır.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü