"O taktığı âlemin içinde üç yüz altmış tarzda muntazam suretlerini tecdit ediyor, kemal-i intizamla ve hikmetle değiştiriyor." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

“Çünkü şu muhteşem kâinat öyle bir saraydır ki: Ay, Güneş lambaları; yıldızlar, mumları; zaman, bir ip, bir şerittir ki, o Sâni'-i Zülcelal her sene bir başka âlemi ona takıp, gösteriyor. O taktığı âlemin içinde üç yüz altmış tarzda muntazam suretlerini tecdit ediyor. Kemal-i intizamla ve hikmetle değiştiriyor.”(1)

Üstadımız burada üç yüz altmış tabiri ile bir sene ve sene içindeki günlere işaret ediyor burada beş gün altı saati yuvarlayarak ifade etmiş.

Her gün yeni bir tecdid, bir tazelenme ve yeni bir zaman dilimi olduğu için Allah bir yılda üç yüz altmış beş gün bu işlemi gerçekleştirerek haşrin yani yenilenme ve yeniden dirilmenin provalarını gözler önünde sergileyip gösteriyor.

Mesela, insan her gece uyku ile ölür sabah uyanmak ile yeniden dirilir. Bu da haşrin bir misali tecdid ve yenilenmenin bir örneği niteliğindedir. “O taktığı âlemin içinde üçyüzaltmış tarzda muntazam suretlerini tecdid ediyor.” cümlesi ile bu gibi inceliklere işaret ediyor.

Bir asırda bir nesil ölür, yeni bir nesil dirilir. Bir yılda bir bahar ölür yeni bir bahar dirilir. Bir ayda bazı canlı türler doğar ve ölerek haşre numune olurlar. Bir günde de benzer haşir örnekleri vardır, hatta bazı canlılar bir saat gibi (mavi sinekler) kısa bir zaman diliminde ölüp dirilirler.

1) bk. Sözler, Onuncu Söz, Mukaddime.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü