Onuncu Mesele'nin, Birinci ve İkinci Kısım hikmetlerinde anlatılanları izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"Birinci kısım: Sâni-i Zülcelâlin esmâsına bakar. Meselâ, nasılki bir usta, harika bir makineyi yapsa, onu takdir eden herkes o zâta 'Mâşâallah, bârekâllah' deyip alkışlar. Öyle de, o makine dahi, ondan maksut neticeleri tam tamına göstermesiyle, lisan-ı haliyle ustasını tebrik eder, alkışlar. Her zîhayat ve her şey böyle bir makinedir; ustasını tebriklerle alkışlar."

Birinci kısımda kâinatın hal ve san’at dili, san’atkârı olan Allah’ı methetmesi ve takdir etmesi nazara veriliyor.

Evet, kâinattaki her bir şey lisan-ı hal ile Allah’ı takdir ve tahsin edip, O’nu isim ve sıfatları ile manen alkışlıyorlar. Yeryüzündeki rızka muhtaç bütün canlılar, rızıklanmalarından gelen memnuniyet ve sevinç ile Allah’ı Rezzak ismi ile alkışlayıp, ona şükranlarını ifade ediyorlar. Mevcudat bu takdir ve teşekkürlerle Allah’ı şanına layık bir tarzda memnun ve mesrur ediyorlar.

"İkinci kısım hikmetleri ise, zîhayatın ve zîşuurun nazarlarına bakar. Onlara şirin bir mütalâagâh, birer kitab-ı marifet olur. Mânâlarını zîşuurun zihinlerinde ve suretlerini kuvve-i hafızalarında ve elvâh-ı misâliyede ve âlem-i gaybın defterlerinde daire-i vücutta bırakıp, sonra âlem-i şehadeti terk eder, âlem-i gayba çekilir. Demek, surî bir vücudu bırakır, mânevî ve gaybî ve ilmî çok vücutları kazanır."(1)

İkinci kısımda ise, mevcudat harika san’at ve güzellikleri ile İlahî nazardan ziyade, şuur sahibi olan insanlar, cinler, melekler ve ruhanîlerin nazarlarına hitap ediyorlar.

Şu uçsuz bucaksız kâinat Allah’ın isim ve sıfatlarının şuur sahipleri için büyük bir teşhir salonudur. Bu şuur sahibi varlıklar iman ve hidayet ile bu harika, eşsiz ve garip san’atları mütalaa, san’atkârları olan Allah’ı ibadet ve zikirler ile takdir ve tahsin ediyorlar.

(1) bk. Şualar, On Birinci Şua, Onuncu Mesele.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü