"Pirenin midesini tanzim eden, manzume-i şemsiyeyi de o tanzim etmiştir." İzah eder misiniz; pirenin midesi ile samanyolu galaksisinin arasında nasıl bir alâka var ki Üstad bu cümleyi kullanmış?

Değerli Kardeşimiz;

Pirenin hayata mazhar olup vücut bulabilmesi, sadece güneş sisteminin değil, bütün kâinatın bir fabrika gibi işlemesi ve bir saat gibi tıkır tıkır çalışması lazımdır. Zira hayat, kâinat fabrikasının çarklarının dönmesi ile hâsıl olan bir neticedir, hulasadır ve en âlâ mamüldür. Mesela hava, su, ateş, toprak bütün kâinatı istila etmiş, hayatın teşekkülünde en temel unsurlardır. Bunlar olmadan hayat vücut bulamaz. Öyle ise hayat öyle bir iksirli macundur ki, girdiği yeri bütün kâinat ile alâkadar ve muhatap yapıyor. Gözle görülemeyecek kadar küçücük bir pirenin midesinin tanzim edilmesi için bütün âlemlerin tanzim edilmesi, nizam ve intizamla hareket etmesi lazımdır. Dolayısı ile o pirenin midesinin tanzimi ile güneş sistemindeki nizam arasında sıkı bir münasebet vardır. Mesela pirenin hayatının işlemesi ve devam edebilmesi için güneş sisteminin eksiksiz ve noksansız hareket edip işlemesi ile mümkündür. Güneş olmasa hayat olmaz, hayat olmazsa pire olmaz. Demek pirenin midesindeki intizam ile güneş sistemindeki intizam, hayatiyet derecesinde birbiri ile irtibatlıdır. Öyle ise pirenin midesini kim tanzim etmiş ise, aynı şekilde bütün kâinatı ve güneş sistemini de o tanzim etmiştir.

Tarla kimin ise, tarladan çıkan mahsulat da ona aittir, hükmünce kâinat ve güneş sistemi bir tarla, bütün canlılar da bu tarlanın mahsulü gibidir.

Manzume-i şemsiye; güneş sistemi demektir. Yani dünyanın iki hareketi ve güneşin ısı ve ışığı demektir. Bu zaviyeden bakılınca, güneş sisteminin bütün hayat sahibleri ile ciddi bir münasebeti olduğu malumdur.

Üstad Hazretleri, zîhayatlardan en küçüğü olan pireyi misal göstererek, Allah'ın ilminin sonsuzluğunu, azamet ve kibriyasını nazara vermiş oluyor. Yani Allah'ın ilmi, ezelden ebede her şeyi, mahlûkatın hem en küçüğünü hem de en büyüğünü ihata etmiştir...

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü