"Sair şuabâta nisbeten medaris terakki etmemiştir. Bunun da sebebi; kitaba nazarla istinbat-ı mes'ele etmek olan isti'dadı, meleke-i ilim yerinde ikâme olunmuş. Ve talebelerde adem-i münazara ve sual ve cevap sebebiyle; şevksizlik..." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

“Ulema ile olan münazaramdır. Onun sebebi İstanbul'a geldim, gördüm ki; sair şuabâta nisbeten medaris terakki etmemiştir. Bunun da sebebi; kitaba nazarla istinbat-ı mes'ele etmek olan isti'dadı, meleke-i ilim yerinde ikâme olunmuş. Ve talebelerde adem-i münazara ve sual ve cevap sebebiyle; şevksizlik ve melekesizlik ve atalet gibi bazı hali intac etmiş…”(1)

Burada dini eğitim veren medreselerin diğer fen ilimlerine kıyasla geri kalmasının sebebi izah ediliyor.

Yukarıdaki kısımda medreselerin geri kalmasının en önemli iki sebebinden birisi olarak kitaptan konu taraması yapma düzeyi, eğitimin gerçek ilim becerisi olmadığı belirtilmiştir.

Yani günümüzdeki bilgiyi alma, çevirme ve uygulamanın gerçek bilim uzmanlığı olmadığını, ancak bilgiyi analiz, sentez ve değerlendirme süreçleri ile yeniye ve ileriye götürebilme becerisinin meleke-i ilim olduğu ifade ediliyor. Bilgiye ulaşmak değil, bilgiyi hazmedip geliştirmek esas olmalıdır, deniliyor.

Eğitimde geri kalmanın ikinci sebebi olarak ise; öğrencilerde tartışmanın ve soru-cevap ilişkisinin yokluğu nedeniyle, meydana gelen isteksizlik ve motivasyon düşüklüğünü göstermektedir. Zihni zorlayan yüksek ilimlere yönelebilmek için hem öğrencide enerjisini tam yoğunlaştırmasını sağlayacak bir iç motivasyon hem de tartışma, öğrenciler arası rekabet ve heyecan, soru-cevap gibi etkenlerle gelen dış motivasyona ihtiyaç var denilmektedir.

(1) bk. Asar-ı Bediyye, Divan-ı Harb-i Örfi, İttihad Yay., İstanbul 2002, s. 512.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü