"Sanat-ı câmia içinde, hadsiz enva-ı nimeti anlayacak, kabul edecek, isteyecek cihazat ve aletler" ile insanın "mahiyetinin ayinesi" ne demektir?

Değerli Kardeşimiz;

İnsanın mahiyetinde öyle bir genişlik ve derinlik var ki, bütün varlıkların eliyle bize sunulan nimetlerin bütün çeşitlerini ve mertebelerini isteyecek ve anlayacak bir özelliktedir.

Mahiyet bir şeyin ne olduğu sualinin cevabıdır. İnsan olmak insanın mahiyetidir, şekli onun sureti, onda bütün esmanın tecelli etmesi ise insanın hakikatidir.

"Hakiki hakâik-ı eşya, esma-i İlahiyedir. Mahiyet-i eşya ise, o hakâikın gölgeleridir."

İnsan sonsuz aciz ve fakir yaratılmıştır. Onun her bir ihtiyacı bir yahut daha fazla esmanın tecellisiyle karşılanmaktadır. Ruhun görme ihtiyacı ziya ile karşılanmış ve böylece insanda Basir ismi tecelli etmiştir. Keza midenin ihtiyacı Rezzâk isminin tecellisiyle yerine getirilmiştir.

Üstad'ımızın bu ifadesi ve İnsan Penceresi’nin son bölümü bize ders veriyor ki şu bildiğimiz duygular gibi insanın sevgi, korku, endişe, merak gibi binlerce hissiyatı da esma-i ilahiyeye ayine olmakta ve o esmanın tecellileriyle tatmin edilmekte, böylece insan bütün esmaya mazhar bir ahsen-i takvim kıymetini almaktadır.

Bütün kâinatta hükmeden bütün tecelliler Allah’ın varlığını ve birliğini bildirdiği gibi, o tecellilerin bir küçük numunesini taşıyan insan mahiyeti de bütün esmaya mazhariyetiyle o esmanın yegâne sahibi olan Allah’ın birliğini göstermektedir. Böylece kâinat vahidiyet cihetiyle, insan mahiyeti ise ehadiyet cihetiyle Allah’ın vahdaniyetini ilan etmektedir.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü