"Tevessümü ifade eden اَىُّ kelimesi, hitabın umum kâinata şâmil olup, yalnız farz-ı kifaye suretiyle haml-i emanete ve ibadete insanların tahsis edilmiş olduklarına işarettir." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"Muzafun ileyhsiz zikredildiğinden, umumî bir tevessümü ifade eden اَىُّ kelimesi, hitabın umum kâinata şâmil olup, yalnız farz-ı kifaye suretiyle haml-i emanete ve ibadete insanların tahsis edilmiş olduklarına işarettir. Öyle ise ibadette insanların kusurları umum kâinata tecavüzdür."

"Sonra, اَىُّ kelimesinde bir icmal ve bir ipham vardır; çünkü izafesiz zikredilmiştir. Onun o ipham ve icmâli, نَاسْ kelimesiyle izale ve tafsil edildiğinden, aralarında bir icmal ve tafsil cezaleti meydana gelmiştir. هَا: اَىُّ ’nün muzafun ileyhine ıvaz olmakla beraber, يَا edatiyle çağrılanları tenbih içindir."(1)

"Ey insanlar! Hem sizi, hem de sizden önceki insanları yaratan Rabbinize ibadet ediniz. Böyle yapmakla her türlü zarardan korunmayı ümid edebilirsiniz." (Bakara, 2/21)

Bu ayette; yaratılmış bütün mahlûkatın ibadetle mükellef olduğu ifade ediliyor. İbadet teklifinin bütün mahlûkata şamil olması, ayetteki “eyye” kelimesinden anlaşılıyor. Bu kelime müphem ve icmal manasını ifade ettiği için, ibadetin kime teklif edildiği belirsiz kalıyor ve her şey bu cihetle ibadetle mükellef tutuluyor.

Başka ayetlerde insanın kâinata vekil ve halife tayin edildiği ifade ediliyor. Demek ki, insan kâinata vekâleten ibadet ile mükelleftir. Şayet insan ibadeti terk ederse, bütün kâinatın vekâletlik noktasından hakkına tecavüz etmiş olur. Bu da çok büyük bir mes’uliyettir ve azim bir cinayettir. Yerlerin, dağların ve göklerin kinaye nev’inden de olsa bu ağır mes’uliyetten kaçınmaları gerçekten çok manidardır.

"Evin kapısı" dediğimiz zaman, ev; muzâfunileyh; kapı; muzâfdır. Yani kapı eve izafe ediliyor, kapı da evi tamamlıyor.

(1) bk. İşârâtü'l-İ'câz, Bakara Suresi 21 ve 22. Ayetlerin Tefsiri.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü