"Ben de acz ve kusurumla, sözlerimdeki izahsızlık ve muğlâklık ile beraber..." Muğlaklığın ve izahsızlığın sebebi ne olabilir?
Değerli Kardeşimiz;
Muazzez Üstadımız Emirdağ Lahikası'ndaki, İşarat-ül İ'caz'la alakalı düsturlarını nazara verirken, kendi ifadelerinin muğlâk ve izahsız olduğunu ifade ediyor.
Burada, bu zamanın nokta-i istinadı olabilecek ve herkesin istifade edebileceği hakiki bir Kur’an tefsirinin nasıl olacağının tarifi yapılıyor. Yani Üstadımız, her ilmin mutehassısının içinde bulunduğu ve dünyanın dört bir tarafından iştirak edecek olan ilmî bir heyetin tefsirini, ideal bir tefsir olarak nazara vermektedir. Bu hedef belki istikbalde tahakkuk edebilir.
Üstadımız zamanında böyle bir tefsirin yapılması mümkün olmadığından, Üstadımız kendi imkân ve istidadı ile “İşarat-ül İ'caz” eseriyle bu tefsirin mukaddimesini telif etmiştir.
İşte Üstadımız, bu numune eser ile alakalı olarak ifadelerinin izahsız ve muğlâk, yani anlaşılması güç, ancak ehl-i ilmin idrak edebileceği bir tefsir ve ifadeler yumağı olduğunu anlatmaktadır. Bunun sebepleri ise:
1. Tefsirin; I. Cihan Harbi'nde, siperde, güllelerin ve silahların gölgesinde ağır şartlarda telif edilmesi.
2. O zamanın ilim adamlarının üstün seviye ve zekâsı esas alınmıştır.
3. Tefsir mukaddimesi olduğundan, çok manaların birer cümlede sıkıştırılarak çekirdek olarak nazara verilmesi.
4. İ’cazla alakalı bütün meselelerin ve kaidelerin bir nevi fihristesi ve hulasaası olması.
5. İstikbalde gelecek ve lisanı değişecek nesillerin nazara alınmaması.
6. Eski Said döneminin eseri olduğundan, ifadelerin ağır ve edebî yönünün öne çıkarılması.
7. Üstadımız'ın bizzat kendi lisanı ve üslubu ile, külliyatın lisanının ve üslubunun arasındaki ciddi fark.
8. Hatt-ı harpte yazıldığından, libasın ve üslubun kendine ait hususiyetinin muhafaza edilmesi...
Mezkûr sebeplere binaen İşaratü'l-İ'caz tefsirinin ifadelerinin izahsız ve muğlak olduğunu ifade etmektedir. Bu mevzu izaha muhalefet veya muğlâk şeylere itibar etmek manasına gelmez. Bir nevi "Kusura bakmayın" manasında bir mazerettir.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
