"Bir çocukla konuşup söz anlatmak, bir feylesofla konuşmaktan aşağı değildir." Üstadımız, bu cümlede filozofu mu aşağılıyor yoksa çocuğu mu yüceltiyor?

Değerli Kardeşimiz;

Burada çocuk ile filozof kıyaslanmıyor; muhatabın seviyesine göre konuşmanın zorluğu ve ehemmiyeti nazara veriliyor. Filozofa derdini zorlanmadan rahatlıkla anlatırsın, ama bir çocuğun seviyesine inip bir meseleyi kafasına nakşetmek çok zordur ve hüner ister.

Üstelik aynı cümle ile hem filozofa hem de çocuğa hitab etmek ve her ikisini de aynı anda tatmin etmek dünyanın en zor işi olsa gerek. Çünkü hatib çocuğa hitap eder gibi filozofa hitab etse darılır; filozofa hitab eder gibi çocuğa hitap etse, çocuk bir şey anlamaz. Aynı anda her ikisini de müstefid etmek ancak Allah’ın yapabileceği bir iştir ki, Kur’an bunun misalleri ile doludur.

Bir çocukla konuşmaktaki ustalık, bir filozofla konuşmaktan aşağı değildir. Hatta bazen çocuğa bir şeyler anlatmak, onun basit anlayışının seviyesine inebilmek, feylesofa bir şeyler anlatmaktan daha zor ve daha meşakkatli olabilir.

Kur’an, çocuk hükmünde olan avamın seviyesine inip en derin, en latif ve en ince meseleleri temsil ve teşbihlerle anlatarak mu’cizevî bir üslup kullanmış ve edebiyatçıları hayret içinde bırakmıştır.

Kur’an çocuğun basit ve nazenin aklını sarih ve tekrarlı ifadeleri ile okşarken, remiz ve işaretler dili ile de filozofun aklına kapı aralıyor, onu da istifadesiz bırakmıyor. Bu ikisini cem etmek Kur’an’ın bir mu’cizesidir.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü