"Kalbinde bir ihtilâl, bir fenalık hissi uyanırsa; yüksek hissiyatı, kemalâtı sukut etmeye başlar; kalbinde tahribata, fenalığa bir meyil, bir zevk peyda olur." cümlesini izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"Ve keza, bir şahsın kalbinde bir ihtilâl, bir fenalık hissi uyanırsa, yüksek hissiyatı, kemâlâtı sukut etmeye başlar; kalbinde tahribata, fenalığa bir meyil, bir zevk peyda olur. Yavaş yavaş o meyil kalbinde büyür; sonra o şahıs, bütün lezzetini, zevkini tahribatta, fenalıkta bulur. İşte o vakit, o şahıs, tam mânâsıyla arzda yırtıcı bir hayvan, ihtilâli çıkarıp büyüten bir belâ, fesadı durmayıp karıştıran bir âfet kesilir."(1)

Kâinatta zıtların çarpışması, zıtların birbirini istila etmesi, zıtların birbirinin yerine geçmesi bir âdetullahtır. Mesela, bir odaya sıcaklık girmeye başladığı zaman zıddı olan soğukluğu odadan dışarı atmaya başlar. Ya da bir yere karanlık geldiği zaman ışığı tart eder, yani onu oradan kovalar ve çıkarır.

Aynı şekilde insanın kalbi de latif bir menzil, şeffaf bir oda gibidir. Bir şahsın kalbinde bir bozulma, bir fenalık hissi uyanmaya başlarsa; zıddı olan yüksek hissiyatı ve güzellikleri oradan çıkarmaya başlar; o kalpte tahribata, fenalığa bir meyil, bir zevk peyda olur.

Kalp, boşluğu kabul etmez. Kalbe ya hayır ya şer, ya fenalık ya iyilik, ya güzel hissiyat ya çirkin duygular hükmeder.

Allah, imtihan gereği şerrin, çirkinliğin ve fenalığın içine de bir lezzet koymuştur. İnsan bu menhus ve cüzi lezzete aldanıp şerre müptela olursa, duyguları artık şer hesabına çalışmaya başlar. Kalbi iman mekânı olmak yerine fesat yuvası haline gelir...

(1) bk. İşaratü'l-İ'caz, Bakara Sûresi, 26-27. Âyetlerin Tefsiri.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü