"Cenâb-ı Hakkın ef’alinde tercih edici bir garaza, bir illete ihtiyaç yoktur. Ancak tercih edici, Cenâb-ı Hakkın ihtiyarıdır." İzah eder misiniz?
Değerli Kardeşimiz;
“Kâinatın yaratılıp yaratılmaması, insanların iman edip etmemesi, cennet ve cehennemi halk etmek veya etmemek” Allah için hiç fark etmez. Allah, bunların hepsinden müstağnidir.
“Tercih edici bir garaza ihtiyaç yoktur” ifadesi bize bu dersi verir.
“O halde, bu âlem niçin yaratıldı?” denilecek olursa, bunun cevabı, “Allah, iradesiyle yaratmayı tercih etti” şeklinde olacaktır.
Yaratmayı irade buyurmasındaki hikmeti de Cenab-ı Hak bir hadis-i kudsîsiyle bize şöyle bildirmektedir: “Rahmetim, gazabımı geçti.”
Çok farklı vecihleri olan bu kelamın bir ciheti de şudur: “Allah vardı, O’nunla birlikte hiçbir şey yoktu” hadisinde haber verildiği gibi, bu varlık âlemi bir dönem, yokluk karanlığında bulunuyor ve varlık sahasına çıkmak için sanki İlâhî rahmetin tecelli etmesini bekliyordu. Allah’ın rahmeti gazabını geçmiş ve bu kâinatı yaratmayı irade buyurmuştur.
Kader Risalesinde geçen “Tercih bilâmüreccih caizdir ve vaki’dir. İrade bir sıfattır. Onun şe’ni, böyle bir işi görmektir” cümleleri bize bu hakikati ders vermektedir. Yani, bu kâinatın yaratılması için mutlaka “mûcib bir müreccih” (onun yaratılmasını mecbur kılacak bir sebep) gerekmez. Gerektiği şeklindeki bir düşünce, Allah’ın Ganiy-yi Mutlak olmasıyla kabil-i te’lif değildir. O halde, Allah nezdinde bu âlemin yaratılması ile yaratılmaması birbirine müsavidir ve İlâhî irade bu âlemin yaratılması şeklinde tecelli etmiştir.
Aynen öyle de, bu kâinatın varlığı gösteriyor ki, onun yaratılması, yoklukta kalmasına tereccüh etmiştir. Bu tereccühün müreccihsiz olması muhaldir. Kâinatın yaratılmasını tercih eden müreccih ise ancak ve ancak Kadîr-i Mürîd olan Allah-u Azîmüşşân’dır. Cenab-ı Hak, kâinatın var olmasını, yoklukta kalmasına tercih etmiştir. Bu hâşâ Allah’ın ihtiyacından değil, O’nun, lütuf ve kereminden dolayıdır.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
Yorumlar