Cenab-ı Hakk'ın misli, şeriki, naziri ve şebihi olmadığını ve olamayacağını anlıyoruz. Ancak zıddının olmamasını nasıl anlamalıyız? Zıttan kastedilen nedir?

Değerli Kardeşimiz;

Varlık için şöyle üçlü bir sınıflandırma yapılıyor: Vacib, mümkin ve mümteni.

Vacib, olması zaruri, olmaması muhal olan demektir. Allah’ın varlığı zatındandır ve vaciptir.

Mümkin ise “olup olmaması eşit olan” şeklinde tarif edilir. Mümkinin varlığı zatından değildir. Allah’ın var etmesiyle var, yok etmesiyle yok olur.

Mümteni: Bir de varlığı imkânsız şeyler vardır; Allah’ın şeriki gibi veya ne tek ne de çift olmayan sayının varlığı gibi. Bunlar mümteni grubuna girerler. Mümteni grubundakilerin varlıkları muhal olduğundan, bunlar Allah’ın zıddı değillerdir, çünkü bunlar hiçbir şey değillerdir.

Mümkin sınıfına girenler ise, varlık itibariyle gölge, hatta gölgenin gölgesi gibi zayıf bir mertebededirler. Bunlar, Allah’ın zıddı değil, onun mahlukudurlar.

O hâlde Allah’ın zıddının mümkinat âleminde olması muhaldir. Mümteninin ise zaten varlığı muhaldir.

Zıt meselesine sayılardan bir misal verelim:

-5 rakamı +5 rakamının zıddıdır. Bunların her ikisi de rakamdırlar ve biri diğerinin zıddıdır.

Allah’ın zıddı olan bir ilah düşünülemeyeceği gibi, mahlukat da Allah’ın isimlerinin aynası makamındadırlar ve ona zıt bir mahiyet taşımazlar.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü