"Çünkü zerre gibi bir camit, arı gibi küçük bir hayvan, Kitab-ı Mübin'in mühim ve ince meseleleri olan nizam ve mizanı bilmez." İzah eder misiniz, arının Kitab-ı Mübin'i okuması nasıl oluyor?
Değerli Kardeşimiz;
"İkincisi: Her bir şey, nizam-ı âlemi teşkil eden düsturlara ve muvazene-i mevcudatı idame eden kanunlara tatbik-i hareket etmekle, o Alîm-i Kadîre şehadet eder. Çünkü zerre gibi bir camit, arı gibi küçük bir hayvan, Kitab-ı Mübin'in mühim ve ince meseleleri olan nizam ve mizanı bilmez. Camit bir zerre, arı gibi küçük bir hayvan nerede? Semavat tabakalarını bir defter sayfası gibi açıp, kapayıp toplayan Zat-ı Zülcelâlin elindeki Kitab-ı Mübin'in mühim, ince meselelerini okumak nerede? Eğer sen divanelik edip zerrede o kitabın ince hurufatını okuyacak kadar bir göz bulunduğunu tevehhüm etsen, o vakit o zerrenin şehadetini redde çalışabilirsin!" (Lem'alar, On Yedinci Lem'a)
Mesela, arı bal yapma yolunda bir adım atarken, kâinattaki umumi nizama riayet etmek mecburiyetindedir. Aksi hâlde, balı yapamaz. Bütün fenler kâinattaki nizam ve intizamın üzerine, intizam ise ilahi kanunlar üzerine bina olmuştur. Bu kanunların devamlılığı da intizamın devamına sebeptir. İntizam, şu kâinattaki bütün hikmet, fayda ve nimetlerin temelidir.
Ya denilecek ki, "Arı kâinattaki bütün nizamı ve kanunları biliyor, görüyor ve ona göre hareket ediyor." ya da "kaderin ona çizmiş olduğu yol haritasına göre hareket ediyor, yani arıya ne yapacağını ve nasıl adım atacağını Allah vahyediyor."
Birinci şık imkânsızdır, ama kaderin arıya yol haritası çizmesi ve Allah’ın ona ilham etmesi, gayet makuldür. Nitekim bir ayette mealen şöyle buyurulur:
"Rabbin bal arısına şöyle vahyetti: 'Dağlardan, ağaçlardan ve insanların kurdukları çardaklardan kendine göz göz ev (kovan) edin. Sonra da her türlü meyveden ye de Rabbinin sana yayılman için belirlediği yolları tut!' Onların karınlarından renkleri çeşit çeşit bir şerbet çıkar ki, onda insanlara şifa vardır. Elbette düşünen kimseler için bunda alacak ibret vardır." (Nahl, 16/68, 69)
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü