"Enenin bir vechini nübüvvet tutmuş gidiyor; diğer vechini felsefe tutmuş geliyor." İzah eder misiniz? Nübüvvet için "gidiyor", felsefe için "geliyor" tabiri kullanılmasın hikmeti nedir?
Değerli Kardeşimiz;
"Ene"nin kelime manası “ben” olduğuna göre, insanın ruhuna konulan geniş istidadı ve bedenine yerleştirilen bütün azaları ifade eder. Ancak, asıl olan ruh olduğu, bedenin onun hizmetine verildiği düşünüldüğünde, enenin birinci manasının insan ruhu ve ondaki çok geniş istidat olduğu anlaşılıyor. İşte bu büyük sermayeyi kullanma hususunda insanlar ta Habil ve Kabil'den itibaren iki ayrı yol tutmuşlardır. Birisi Allah Elçilerinin gösterdikleri hidayet yolu, diğeri ise vahy-i semaviyi dinlemeyip kendi aklı, hissiyatı ve nefsiyle hareket edenlerin tuttukları dalalet ve küfür yolu. Burada felsefe kelimesi bu ikinci yolu temsilen kullanılmıştır.
Nübüvvet yolunu Üstad Hazretlerinin şu ifadeleri veciz olarak ortaya koymaktadır:
"Kur’ân’ın vazife-i asliyyesi, daire-i rububiyetin kemalat ve şuunatını ve daire-i ubudiyyetin vezâif ve ahvalini talim etmektir." (Sözler, Yirminci Söz, İkinci Makam)
Demek ki, insanın yaratılışındaki esas maksat Allah’a inanması, onu bütün sıfatları, esması ve şuunatıyla tanıması ve kulluk vazifesini, onun razı olacağı şekilde yerine getirmesidir. Dünyaya ait bütün meseleler bu ana gaye yanında tali derecede kaldıkları içindir ki naklettiğimiz cümlede “vazife-i asliyye” ifadesi kullanılmıştır.
Bütün varlıklar gibi kendisinin de Allah’ın bir mahluku olduğunu hiç düşünmeyen insanlar ise hayatın gayesini, “mümkün olduğu kadar güzel ve rahat bir hayat geçirmek, dünya nimetlerinden azami derecede istifade etmek” şeklinde anlarlar ve bundan çeşitli felsefî cereyanlar doğar.
Nübüvvet için “gidiyor”, felsefe için ise “geliyor” denilmesine gelince:
Akla gelen ilk mana, bu iki yolun birbirine zıt olduklarıdır. Ayrıca, "gidiyor" kelimesi nübüvvet yolunun ahirete ve ebedî saadete uzandığına bir işaret olabilir. Felsefe yolu ise böyle bir yolculuktan uzak olarak sadece dünyaya bakan bir yoldur; "geliyor" kelimesi bu manada kullanılmış olabilir.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
Yorumlar
"İşte, hem şu sırdandır ki, bâtın-ı umura gidip, sünnet-i seniyyeye ittibâ etmeyerek, meşhudatına itimad ederek "yarı yoldan dönen" ve bir cemaatin riyasetine geçip bir fırka teşkil eden firak-ı dâllenin bütün imamları, hakaikın tenasübünü, muvazenesini muhafaza edemediğindendir ki, böyle bid'aya, dalâlete düşüp bir cemaat-i beşeriyeyi yanlış yola sevk etmişler. İşte bunların bütün aczleri, âyât-ı Kur'âniyenin i'câzını gösterir. 25.söz,s.596)
Cümlesi felsefe için "geliyor" ifadesini daha iyi izah ediyor diye düşünüyorum, soruya cevap için değerlendirebilirsiniz. Selamlar...