"Evet, bu kâinat bin birlikler perdeleri içinde sarılı bir gül goncası gibidir." cümlesinin geçtiği yeri izah eder misiniz, "gül goncası" ve "gül" ifadeleri kullanılmasının hikmeti ne olabilir?

Değerli Kardeşimiz;

"Evet, bu kâinat bin birlikler perdeleri içinde sarılı bir gül goncası gibidir. Belki esmâ ve ef'âl-i umumiye-i İlâhiyenin adedince vahdetleri giymiş bir tek insan-ı ekberdir. Belki, envâ-ı mahlûkat sayısınca dallarına vahdetler, birlikler asılmış bir şecere-i tûbâ-i hilkattir."

"Evet, kâinatın idaresi bir ve tedbiri bir ve saltanatı bir ve sikkesi bir, bir, bir, bir, tâ bin bir bir birler kadar..."(1)

Kâinatta, iç içe, yani girift olarak sayısız âlemler bulunuyor. Her bir âlem bir ismin tecelli dairesi olup, o ismi talim ve tarif ettiriyor. Yani âlemler iç içe geçmiş bir gül goncası gibi, hepsi farklı bir ismin riyaseti altında, Allah’ın isim ve sıfatlarına âyinedarlık yapıp, şuur sahibi varlıklara ilan ediyorlar.

Mesela; semâ bir dairedir, geniş bir âlemdir. Bu dairede hâkim olan Allah’ın azametini ifade eden Celalî isimleridir; diğer isimler bu ismin komutasında ve gölgesinde tecelli ederler. Dev galaksilerin sapan taşı gibi çevrilmesi ve zerrece mihverinden inhiraf etmemesi; Allah’ın sonsuz azamet ve kibriyasını, Celal isminin tecellisini kör olana bile gösterir.

Yıldızlar âleminde, evvela nazara çarpan Kayyum ve Müzeyyin isimleridir; Alîm ve Hakîm isimleri gibi çok esmâ da tecellî etmekle birlikte bunlar bu iki ismin zımnında kalırlar.

Fırtınalı bir denizde evvela Celîl, Azîz, Cebbâr isimleri nazara çarpar. Diğer isimler bunların gölgesinde kalırlar.

Yine bir çiçekteki ince san’atlar, güzel kokular ve latif süsler; Allah’ın Latif ve Müzeyyin gibi Cemalî isimlerinin tecellisini gösterir, yani onda cemalî isimler galiptir; diğer isimler onun gölgesindedir.

Bunun gibi kâinatta ve mevcudatta her ismin kendisini izhar edip gösterdiği iç içe sayısız daireler ve âlemler vardır.

Gül goncası; yaprakları iç içe olan harika bir çiçek olduğu için, kâinatın şu haline güzel bir misal ve teşbihtir. Bu sebeple Üstad Hazretleri gül goncasını misal olarak veriyor. Gonca gülünün yaprakları nasıl iç içe kıvrılmış ise, aynı şekilde kâinat da büyük bir gonca gülü gibi sayısız âlemleri, girift bir şekilde sarmalıyor.

Yine kâinat Allah’ın bütün isim ve sıfatlarını izhar ve ilan eden büyük bir insan gibidir. Ya da kâinat tevhid meyveleri veren büyük ve küllî bir Tûba ağacı gibidir; her bir dalında bir isim ve onun tevhide olan işareti bulunuyor.

(1) bk. Şualar, İkinci Şua, Üçüncü Makam.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü