"İşte, insanda binlerle hissiyat var." cümlesini izah eder misiniz, ben yirmiye kadar ancak bulabildim, binlerce hissiyatı nasıl anlamalıyız?

Değerli Kardeşimiz;

İnsanın yaratılışına takılan maddi ve manevi her bir cihaz, duygu ve his Allah’ın mukaddes isimlerine açılan bir penceredir. İnsan bu duygu ve cihazlar sayesinde Allah’ın defineleri hükmünde olan isim ve sıfatların manalarını ve tecellilerini idrak eder. Mesela; “Akıl öyle tılsımlı bir anahtar olur ki, şu kâinatta olan nihayetsiz rahmet hazinelerini ve hikmet definelerini açar."(1)

Sinekten tutun, galaksilere kadar her bir mahlûk bir rahmet hazinesi ve hikmet definesi olup, onların tümü Cenâb-ı Hakk’ın gizli hazineleri olan güzel isimlerinin tecellileridirler. İşte insan, akıl sayesinde bu tılsımlı defineleri açıyor, onlarda tecelli eden isim ve sıfatları okuyor.

Akıl hikmetli mevcudat âleminin mütefekkir bir mütalaacısıdır. "Mesela göz bir hassedir ki ruh bu âlemi o pencere ile seyreder..."(2)

Kulak sesler âlemini açılan başka bir pencere. Hayal misal âleminin küçük bir numunesidir. Ruh bir menfezdir ruhlar âlemine açılır; kalb aşk ve muhabbet dünyasının kapısıdır.

Buna benzer binlerce his, latife ve duygu insanın geniş mahiyetinde mevcuttur ve her birisi bir âlemle ve İlahî bir isimle irtibatlıdır. Bütün bu duyguların ve latifelerin tarifini yapmak mümkün değildir.

Bir şeyin tarif edilememesi veya adının konulamaması o şeyin olmadığını göstermez. Çok şeyler var ki varlığını ve mevcudiyetini hissederiz, ama mahiyetini bilemeyiz. Bu duygular da bu neviden şeylerdir.

Dipnotlar:

1) bk. Sözler, Altıncı Söz.

2) bk. age.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü