Kur’an-ı Kerim'in "Zeminde ve gökte gizli esma-i ilahiyenin manevi hazinelerinin keşşafı" olmasını izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Cenâb-ı Hak bir hadis-i kudside şöyle buyurur:

“Ben gizli bir hazine idim. Tanınmak istedim (bilinmeye muhabbet ettim) ve mahlukatı yarattım.” (Acluni, Keşfü'l-Hafa, II, 132)

Hadis-i kudside beliğ bir teşbih vardır. Allah’ın isimleri, unvanları bir hazineye benzetilmiştir.

Kur’ân’ı okuduğumuzda, hemen her yerinde ilahi isimleri görürüz. Mesela, besmelede “Allah, Rahman ve Rahim" isimleri vardır. Fatiha’da Allah’ın Rab ve Malik isimleri geçer. Onun Mabud, Müstean, Hadi ve Mudil, Mün’im ve Müntakim isimlerine işarette bulunulur. Son sure olan Nas suresinde onun Rab, Melik ve İlah isimlerine yer verilir.

İşte Kur’an baştan sona bize Allah’ın isimlerini anlatmaktadır. Bu isimler gizli bir hazine hükmünde iken, Kur’anî gözle bakılınca görünür hâle gelmişlerdir.

Esma-i ilahiyeye için künuz-u mahfiyye (gizli hazineler) denilmektedir. Mesela Rezzak ismi gizli ve manevi bir hazinedir, bütün rızıklar o hazineden gelmektedir. Bütün varlık aleminin Allah’ın esma ve sıfatlarının tecellileri olduğu ancak Kur’an güneşi sayesinde görünür ve bilinir.

Allah’ın her bir isminin kâinat sahnesinde tecellî daireleri ve perdeleri vardır. Mesela, sema bir daire ve perdedir. Bu dairede ve perdede Allah’ın Celal ismi hakimdir. Dev galaksilerin sapan taşı gibi çevrilmesi, Allah’ın sonsuz azamet ve kibriyasını muhtevî olan Celal ismini kör olana bile gösterir. Bu sema dairesinde ve perdesinde diğer isimler Celal isminin gölgesinde tecelli eder. Lakin diğer isimler de bu tecellinin içinde görünür.

Sema dairesinde ve perdesinde cemal sıfatının da tecellisi vardır, ama celal manasının gölgesinde kalmıştır. Yine bir çiçeğe nazar ettiğimiz zaman oradaki ince sanatlar ve güzel kokular ve estetik işlemeler Allah’ın Cemal isminin mânâsını zahiren ve galiben gösterir. Bu çiçek dairesinde de Allah’ın Cemal ismi galiptir, diğer isimler bu ismin gölgesinde işlerler. Çiçek dairesindeki hazine ise güzellik ve ihsan manası taşımaktadır. Güzellik ve ihsan ise Cemil ve Latif isimlerine işaret ediyorlar... Bu iki misalin dürbünü ile zemin ve semaya nazar edebiliriz.

İnsanın gözünde Basir ismi, kulağında Semi’ ismi, dilinde Mütekellim ismi, yüzünde Musavvir ismi, midesinde Rezzak ismi, aklında Alîm ismi, hafızasında Hafîz ismi, âzâların düzenli ve tertipli olmasında Munazzım ismi gibi binlerce ismi onun mahiyetinde okumak mümkündür. Bu azalar hazinesinin arka cephesinde bu isimler işliyorlar ve bu isimlerin arka cephesinde de Zât-ı Akdes olan Allah vardır.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü