Kur'an'ın beraatine misal olarak ilzam makamında Yirmi Beşinci Söz'de Bakara suresi 23. ayet misal veriliyor; bunu izah edebilir misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Bir mevzuda delil getirip mukabil taraftaki münazırı susturmaya ilzam, delil getiren kişinin delilini, mukabil deliller ile çürütüp iskat etmeye ifham (ﺇﻔﺤﺍﻢ) denilir.

Üstad Hazretleri Kur’an-ı Kerim’in muhtelif ayet ve manalarını nazara alarak münkire karşı münazarayı sekiz silsile ile nazara vererek münkiri susturmuştur. Her silsilenin arasında münkirin mevhum itiraz delilini de zikretmeyip doğrudan cevap vererek çürütmüştür. Mesela:

1. Siz dahi ona Muhammedü'l-Emin dediğiniz zat gibi, okumak yazmak bilmez, kıraat ve kitabet görmemiş bir ümmiden bu Kur'an gibi bir kitap getiriniz, yaptırınız.

2. Bunu yapamazsanız, haydi ümmi olmasın, en meşhur bir edib, bir âlim olsun.

3. Bunu da yapamazsanız, haydi bir tek olmasın, bütün büleganız, hutebanız, belki bütün geçmiş beliglerin güzel eserlerini ve bütün gelecek ediblerin yardımlarını ve ilahlarınızın himmetlerini beraber alınız. Bütün kuvvetinizle çalışınız, şu Kur'ana bir nazire yapınız.

4. Bunu da yapamazsanız, haydi kabil-i taklid olmayan hakaik-i Kur'aniyeden ve manevi çok mucizatından kat-ı nazar, yalnız nazmındaki belagatına nazire olarak bir eser yapınız.

5. Haydi sizden mananın doğruluğunu istemiyorum. Müftereyat ve yalanlar ve batıl hikâyeler olsun.

6. Bunu da yapamıyorsunuz. Haydi bütün Kur'an kadar olmasın, yalnız on suresine nazire getiriniz.

7. Bunu da yapamıyorsunuz. Haydi, bir tek suresine nazire getiriniz.

8. Bu da çoktur. Haydi, kısa bir suresine bir nazire ibraz ediniz. Hatta, madem bunu da yapmazsanız ve yapamazsınız

Burada tertibi ile insana nisbeten daha zordan daha kolaya doğru bir silsile takip edilerek muhatab ilzam edilmiştir. Acizliği fevkalade ortaya konulmuştur.

Mesela iki ile üçüncü madde arasında münkirin muzmer itirazı gizlidir. Yani münkir der: "Kur'ana muaraza etmekten zahir olan aczimiz, bütün insanların aczini istilzam etmez. Biz yapamadık, amma başkalar yapabilirler."

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü