"Madum" ne demektir?

Değerli Kardeşimiz;

Ma’dum: Kelime olarak "mevcut olmayan, yok olan" demektir. Istılahta ise, varlığın zıddı manasında, "var olmayan" demektir. Mevcut ile ma’dum birbirine zıt iki mefhumdur. Vacip ile mümteni de birbirine zıttır. Yani imkânsızlık, madum için değil, vacibin zıddı olan mümteni için geçerlidir.

Madum, imkan dâhilinde olup da vücuda çıkmamış şeylerin bir ifadesidir. Mesela "Ahmet yanımda yok" dediğimiz zaman, yanımda olması imkânsız manasında ‘yok’ değil, olması mümkün, ama ‘şimdi yanımda yok’ manasında bir yoktur ki buna ma’dum, birincisine de mümteni denir.

Kelam ilmi kitaplarına müracaat ederseniz, hangisinin doğru ve isabetli olduğunu tarafsız bir şekilde görürsünüz. Varlığı imkânsız olan bir şeye madum değil, mümteni veya muhalat denir.

Madum, varlığı mümkün olduğu halde varlık sahasına çıkmamış şeylere verilen bir ıstılahtır. Kâinatta vücudî olan hayrın da ademî olan şerrin de yaratılması ve vücut sahasına çıkarılması Allah’ın kudretine bakar ve O’nun ile husule gelir. Mahlûkat zaten varlık mertebesinin mümkün kısmına ait bir mefhumdur. Bu bakımdan, mefhum ve ıstılahları kafamıza göre ve indi bir şekilde ters yüz edemeyiz. Elmaya portakal demek nasıl abes bir şey ise, İslam âlimlerince tespit ve tayin edilmiş ıstılah ve terimlere yeni isimler koymak da aynı şekilde abestir.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü