Risale-i Nur'da canlıların sınıflandırması nasıldır? Neden bir canlı için farklı tabirler geçiyor?
Değerli Kardeşimiz;
Fennî olarak şöyle bir sınıflanlandırma yapılmıştır.
Tür - cins - aile - takım - sınıf - şube - alem
Misal olarak;
ev kedisi > kedi > kedigiller > etçiller > memeliler > omurgalılar > hayvanlar
Üstad'ın Risale-i Nur'da geçen farklı tabirlerini bir araya getirdiğimizde, kanaatimizce şöyle genel bir sınıflandırma yapılabilir:
nev (tür) > cins > taife (aile) > cemaat (takım) > kabile (sınıf) > millet - ümmet (şube) > âlem
"Bir cinsin bütün envaı, bir nevin bütün efradı..."(1)
Üstad bazı yerlerde yukardaki gibi terim manasında değil de lügat manasında kullandığı da olmuştur. Ayrıca farklı özel bir sınıflama ile o kelimeyi kullanmış olabilir. Bunların yanlış anlaşılmaması veya farklı olarak nazara alınması gerekir. Mesela, Risale-i Nur'da hayvanat için cins, taife, alem, millet vb. birçok kelimeler kullanılır. Genellikle lügat manasında kullanılmıştır.
Konunun daha iyi anlaşılması ruhaniler, hayvanlar, bitkiler üzerinden örnekler verilebilir. Biz diğerlerine de mikyas olacak şekilde ruh üzerinden şöyle bir misal verebiliriz:
Cin ruhu ve azrail ruhu ( nev, tür) >
İfrit veya görevli-müekkel-melekler (cins) >
Cinler, melekler (taife, aile)>
Yerde veya gökte bulunan ruhaniler veya şeri mahz olanlar (cemaat, sınıf) >
Şer'i mahz ve hayrı mahz olan ruhlar (sınıf-kabile) >
Ruhaniyyat (bütün ruhlar birleşir) (şube-ümmet) >
Emir ve irade aleminden gelenler (alem)
(kanunla birleşir)
"Hazret-i Cebrail, Mikâil, Azrail gibi melaike-i izam, birer nâzır-ı umumî hükmünde; kendi nevilerinden ve kendilerine benzer küçük tarzda aveneleri vardır."(2)
Sınıflandırmada hangi canlıyı ilk kasıt önemlidir. Çünkü farklı şekilde de sınıflandırma mümkündür. "Cinler alemi", "melekler alemi" denilmesi veya farklı tabirlerin, kelimelerin gelmesinin sebebi budur. Ama konunun mantığı sonuçta aynıdır. Buna takılmamak gerekir.
"Melaikenin ise, ecsamın muhtelif cinsleri gibi, cinsleri muhteliftir. Evet, elbette bir katre yağmura müekkel olan melek, şemse müekkel meleğin cinsinden değildir. Cin ve ruhaniyat dahi, onların da pekçok ecnas-ı muhtelifeleri vardır."(3)
"Huriler nevi ve ruhaniler cemaatı ve melek cinsi ve cin taifesi ve insan nevi, birer güzel şahıs hükmünde tasvir ve tanzim ve icad edilmiştir."(4)
Dipnotlar:
1) bk. Sözler, Yirmi İkinci Söz, İkinci Makam.
2) bk. Mektubat, Yirmi Sekizinci Mektup, İkinci Mesele.
3) bk. Sözler, Yirmi Dokuzuncu Söz, Birinci Maksat.
4) bk. age., Otuz İkinci Söz, Üçüncü Mevkıf.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
