İkinci Maksat, İkinci Esas, Onuncu Medar

"Kur’ân’ın nefs-i ihbarı, haşr-i cismaninin keşşafıdır ve şu tılsım-ı muğlak-ı âlemin ve şu remz-i hikmet-i kâinatın miftahıdır." İzah eder misiniz?
"Kur’ân-ı Mu’cizü’l-Beyânın tazammun ettiği ve mükerreren tefekküre emredip nazara vaz eylediği berâhin-i akliye-i kat’iye binlerdir." İzah eder misiniz? Akli delillere daha çok ahiretin ispatı noktasında mı yer verilmiş?
Onuncu Medarda geçen ilk ayetlerin haşirle ilgili kıyas-i temsiliyeye işaret etmesi ve son ayetin adalet delili olmasını izah eder misiniz? Ayrıca mezkûr ayetlerin haşr-i cismani ve saadet-i ebediyeyi gösterecek pek çok dürbünleri muhtevi olması?
"Vücud-u insan, tavırdan tavra geçtikçe acip ve muntazam inkılaplar geçiriyor." İnsanın yaratılışındaki safhaları kademe kademe nazara vererek haşrin ve saadet-i ebediyenin ispatı yapılıyor; bu konuyu izah eder misiniz?
"O tavırların her birisinin öyle kavanin-i mahsusa ve öyle nizamat-ı muayyene ve öyle harekât-ı muttarideleri vardır ki cam gibi altında bir kasd, bir irade, bir ihtiyar, bir hikmetin cilvelerini gösterir." Cam gibi, konusu ile birlikte açar mısınız?
"Rızık namıyla bir madde-i latifeyi ister..." Rızkın, "madde-i latife" olması ne demektir?
"Rızık olarak bir bedene girip, o beden içinde dört matbahta pişirildikten sonra ve dört inkılabat-ı acibeyi geçirdikten sonra ve dört süzgeçten süzüldükten sonra..." Burayı izah eder misiniz?
Zerrelerin "Muntazam tavırdan tavra, tabakadan tabakaya, gitgide, hedef-i maksadından ayrılmayarak" işlemesini izah edip, şematik olarak gösterir misiniz?
"Erzaktaki tecelli-i rububiyet gösteriyor ki, iptida o zerreler muayyen idiler, muvazzaf idiler, o makamlar için namzet idiler." İzah eder misiniz?
"Çok âyât-ı Kur’âniye, şu hikmetli neş’e-i ulayı nazar-ı beşere vaz ediyor; haşir ve kıyametteki neş’e-i uhrayı ona temsil ederek istib’âdı izale eder." Ayetlerden misaller vererek açıklar mısınız?
"Sizin haşirde iadeniz, dirilmeniz, dünyadaki hilkatinizden daha kolay, daha rahattır." Neş'e-i uhrânın, neş'e-i ûlâya göre daha kolay olmasını nasıl değerlendirmemiz gerekiyor?
"Hem, bütün zerrelerin toplanmaları belki lazım değil. Nüveler ve tohumlar hükmünde olan ve hadiste 'Acb-üz zeneb' tabir edilen ecza-i esasiye ve zerrat-ı asliye, ikinci neş’e için kâfi bir esastır, temeldir." Acbü'z-zeneb nedir, tıbbi karşılığı var mı?
"Zalim, facir, gaddar insanlar gayet refah ve rahatla ve mazlum ve mütedeyyin adamlar gayet zahmet ve zillet ile ömür geçiriyorlar. Sonra ölüm gelir, ikisini müsavi kılar..." Bu cümlelerde yapılan mukayeseyi biraz izah eder misiniz?
"Ta şu intizamsız, perişan beşer, istidadına münasip tecziye ve mükâfat görüp adalet-i mahzaya medar..." İnsanın "mevcudatın büyük kardeşi" olması ile "adalet-i mahza" ne demektir?
"Evet, şu dâr-ı dünya, beşerin ruhunda mündemiç olan hadsiz istidadların sünbüllenmesine müsaid değildir. Demek başka âleme gönderilecektir. Evet, insanın cevheri büyüktür, öyle ise ebede namzettir." İzah eder misiniz?
"Mahiyeti âliyedir. Öyle ise cinayeti dahi azîmdir." Mahiyetinin âli olması ile cinayetinin azim olmasını nasıl anlamalıyız?
"Hakîm, Rahîm, Hafîz, Âdil gibi ekser esmâ-i hüsnası, haşir ve kıyametin gelmesini ve saadet-i ebediyenin vücudunu iktiza ederler..." İzah eder misiniz?

« Önceki Kategori

Sonraki Kategori »