"Zamir-i hitap da ibadetin sebep ve illetine işarettir. Çünkü hitaba incirar eden, geçen sıfatla muttasıf olan Zât, elbette ibadete müstehaktır." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"İhtar: اِيَّاكَ’nin takdimi, ihlâsı vikaye etmek içindir. Ve zamir-i hitap da ibadetin sebep ve illetine işarettir. Çünkü, hitaba incirar eden, geçen sıfatla muttasıf olan Zât, elbette ibadete müstehaktır." (1)

اِيَّاكَ’nin takdiminden maksad, aynı manaya gelebilen نعبدك yani “sana ibadet ederiz” yerine, نعبد’nin önüne tahsis zamiri olan اِيَّاكَ getirilmesi ve mananın; “yalnız sana ibadet ederiz” şeklini almasıdır. Yani “tüm şerikleri nefy ve tüm ibadetimi sana tahsis ediyorum” diyerek ihlas ifade edilmiş olur.

Zamir-i hitab olan (ك) yani muhataba “sen” diye hitab etmek, gaibane ubudiyetten hazıraneye bir terakkidir. “Geçen vasıfla muttasıf (yani hamdin Zat-ı Zülcelale tahsisi, Rahman-Rahim olması ve din gününün maliki olması vasıfları ile muttasıf) Zat’a ubudiyetimi O’nu görür gibi, O’na tahsis ederek takdim ediyorum” demektir ki, ihlas cevherimizi kuvvetlendirir.

(1) bk. İşaratü'l-İ'caz, Fatiha Suresi Tefsiri.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü