"Bir derdin dermanı, başka bir derde zehir olabilir. Bir derman, haddinden geçse, dert getirir." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"Bir derdin dermanı, başka bir derde zehir olabilir. Bir derman, haddinden geçse, dert getirir." (Mektubat, Hakikat Çekirdekleri: 71.)

Her ilacın bir dozajı ve ölçüsü vardır. O ilacın dozajı az olursa tesir etmez, çok olursa zehirleyip öldürür. İlacın hastaya faydalı olması ve tesir etmesi için belli bir kıvamda ve ölçüde olması gerekir. Aynı durum sevgi ve nefret için de geçerlidir.

Her şeyin ifrat ve tefriti zararlıdır. Muhabbetin de ifrat ve tefriti bir kısım insanları dalalete götürmüştür. İslâm dini her şeyde olduğu gibi, muhabbetin de ölçüsünü koymuştur.

Hristiyanlar Hz. İsa’yı -haşa- Allah’ın oğlu olarak ya da ona uluhiyet sıfatı vererek sevdiler ve dalalete düştüler.

Yine Yahudiler Hz. İsa (as)’a olan kin ve öfkelerinden dolayı onun nübüvvetini inkâr ederek küfre girmişlerdir. Müslümanlar ise Hz. İsa (as)'ı bir kul ve resul olarak kabul edip ifrat ve tefritten sakınarak istikametli davranmışlardır.

Yine bir kısım Alevîler Hz. Ali’yi (ra) sevmede ifrat edip dalalete saptılar; Haricîler de ona düşmanlık ederek dalalete düştüler. Ehl-i sünnet ise Hz. Ali (ra) haddinde ve makamında kabul edip, ciddi manada sevmekle ölçüyü muhafaza etmişlerdir.

Cimri olan bir insana cömertlik telkin edilir, onun bu hastalığı bu nasihat ile tadil edilmeye çalışılır. Müsrif bir insana da iktisad telkin edilir, bu da bu yolla tedavi edilmeye çalışılır.

Cimri adama iktisad, müsrif adama da cömertlik telkin edilmez. İktisad ya da cömertlik birine derman iken diğerine dert olabiliyor. Bu yüzden her hastalığın ilacı başkadır. Tabip hastalığa göre ilaç yazar ve tedavi eder. Tedavide doğru ilacın verilmesi tek başına yetmez; onun dozajının iyi ayarlanması gerekir.

Manevi hekim olan âlimler de manen hasta olanlara karşı nasihatlerini çok iyi ayarlamalı, ifrat ve tefritten kaçınmalıdırlar. Aksi halde nasihat tesir etmez.

Hocanın birisi kibirli bir adama "Kâfire karşı kibir sadakadır." demiş. Adam da önüne gelene çalım satmaya, amirine kafa tutmaya ve ailesine kibri aşılamaya başlamış. Bu gibi durumlara çokça şahid olmaktayız.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü