"Ferâizin terkinde, doksan dokuz ihtimal-i zarar var. Yalnız gaflet ve dalalete istinat, tek bir ihtimal-i necat olabilir." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"Yirmi dört saatten bir saati işgal eden farz namaz gibi zaruriyat-ı diniyede, yüzde doksan dokuz ihtimal-i necat var. Yalnız, gaflet ve tembellik hasiyetiyle, bir ihtimal, zarar-ı dünyevî olabilir. Halbuki ferâizin terkinde, doksan dokuz ihtimal-i zarar var. Yalnız gaflet ve dalalete istinat, tek bir ihtimal-i necat olabilir. Acaba dine ve dünyaya zarar olan ihmal ve ferâizin terkine ne bahane bulunabilir? Hamiyet nasıl müsaade eder?"(1)

Hakikatten uzaklaşıp nefsin emrine giren bir insan, ibadete zaman ayırmayı bir kayıp olarak görmekte, işlerini aksattığını düşünmekte; bundan dolayı namazı ya terk etmekte ya da ertelemektedir. Yani namaz kılmakta yüzde bir nisbetinde dünyevî bir zarar tevehhüm etmektedir. Zekât verdiğinde malının bir kısmının ziyan olduğunu düşünür, orucu aç kalmaktan dolayı bir elem olarak görür vesaire. Hâlbuki bu zan, gafletten ve tembellikten beslenmektedir.

Fısk, dalalet ve sefahette gidenler için yüzde bir kurtuluş ihtimali, tövbe ve af kapısının ölene kadar açık olduğuna işarettir. Cenâb-ı Hak mağfiret sahibidir; tövbe eden günahkâr ve âsi kullarından dilediklerini bağışlayabilir ve cennetine alabilir.

Konunun bir başka boyutu da şu olabilir: Kâmil bir mü’min, ne kadar ibadet ederse etsin kendisini Allah’ın mülkü bilerek, “Mülk sahibi mülkünde dilediği gibi tasarruf eder” der ve bütün bu hasenelerine rağmen yine de Allah’ın kendisini cehenneme de koyabileceğini düşünür. İbadetleri onun kalbindeki Allah korkusunun azalmasına yol açmaz.

Her ne kadar iman ve itaat yolundaki fayda "yüzde yüz" de olsa, "yüzde bir" ihtimal ile bazen kişi ömrünün ahirinde bu yolu terk edebilir. Ya da bunun tam tersi olarak, bir ömür boyu Kur’an düşmanlığı yapan bir kişi, ömrünün sonunda İslam’ı seçerek Müslüman olabilirler. Demek, bir yola girmek, bu yolu tamamlamak mânasına gelmiyor.

Bu da bize “havf ve reca” denilen “ümit ve korku” arasında olmamızı ders veriyor.

1) bk. Mesnevi-i Nuriye, Hubâb.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü