Birinci Maksat, İkinci Esas
İçerikler
-
"Melaikenin vücuduna ve ruhanilerin sübutuna ve hakikatlerinin vücuduna bir icma-ı manevi ile -tabirde ihtilaflarıyla beraber- bütün ehl-i akıl ve ehl-i nakil, bilerek, bilmeyerek ittifak etmişler." İzah eder misiniz; icma-ı manevi ne demektir?
-
Meşaiyyun ile işrakiyyun arasındaki fark nedir? Eski hükemanın işrakıyyun kısmı kimlerdir, ukul-u aşere ve erbâbü’l-envâ’ ne demektir?
-
"Bütün ehl-i edyan 'melekü’l-cibal, melekü’l-bihar, melekü’l-emtar' gibi her nev’e göre birer melek-i müekkel, vahyin ilhamı ve irşadı ile bulunduğunu kabul ederek, o namlarla tesmiye ediyorlar." Ehl-i edyan kimlerdir? Melek mefhumları ile açar mısınız?
-
"Akılları gözlerine inmiş ve insaniyetten cemadat derecesine manen sukut etmiş olan Maddiyyun ve Tabiiyyun" kimlerdir, fıtrat kanunlarına "kuva-yı sariye" tabir edilmesi nasıl anlaşılmalıdır?
-
"Hayat, mevcudatın keşşafıdır, belki neticesidir, zübdesidir. Bütün ehl-i akıl, mana-yı melaikenin kabulünde manen müttefiktirler." İzah eder misiniz?
-
"Hiç hatırına gelmesin ki, şu hilkatte cari olan namuslar, kanunlar, kâinatın hayattar olmasına kâfi gelir." cümlesini devamıyla açıklar mısınız?
-
Kâinatta cereyan eden kanun ve kuvvetlerin "itibari emir" olması tam olarak ne demektir? Güneş ve dünya arasındaki cazibenin herhangi bir varlığı yok mu?
-
"O cereyan eden namuslar, şu hükmeden kanunlar itibari emirlerdir, vehmî düsturlardır; ademi sayılır." Buradaki kanun, namus, itibari emir mefhumlarını izah eder misiniz?
-
"Onları temsil edecek, onları gösterecek, onların dizginlerini ellerinde tutacak melaike denilen ibadullah olmazsa, o namuslara, o kanunlara bir vücut taayyün edemez." Meleklere ihtiyaç mı var; onların müdahalesi ne ölçüde olabilir?
-
"Halbuki, hayat bir hakikat-i hariciyedir. Vehmi bir emir, hakikat-i hariciyeyi yüklenemez." İzah eder misiniz?
-
"Madem ehl-i hikmetle ehl-i din ve ashab-ı akıl ve nakil manen ittifak etmişler ki, mevcudat şu âlem-i şehadete münhasır değildir.” Bu cümlede geçen tabirleri izah eder misiniz?
-
"Madem, zahir olan âlem-i şehadet, camid ve teşekkül-ü ervaha namuvafık olduğu halde, bu kadar ziruhlarla tezyin edilmiş. Elbette, vücut ona münhasır değildir." İzah eder misiniz?
-
"Hem madem, denizin balığa nisbeti gibi, ervaha muvafık olan âlem-i gayb ve âlem-i mana ervahlarla dolu olmak iktiza eder." Devamıyla izah eder misiniz?
-
"Melaike, ibad-ı mükerremdir. Emre muhalefet etmezler. Ne emrolunsa onu yaparlar." İzah eder misiniz, bunların geçtiği ayetlerden misaller verir misiniz?
-
"Melaike, ecsam-ı latife-i nuraniyedirler. Muhtelif nevilere münkasımdırlar." cümlelerini izah eder misiniz?
-
"Melâike, ecsâm-ı lâtife-i nuraniyedirler. Muhtelif nevilere münkasımdırlar. Evet, nasıl ki beşer bir ümmettir; kelam sıfatından gelen şeriat-i İlahiyenin hameleleri, mümessilleri, mütemessilleridir..." İzah eder misiniz?
-
"Evet, nasıl ki beşer bir ümmettir; kelam sıfatından gelen şeriat-i İlahiyenin hameleleri, mümessilleri, mütemessilleridir. Öyle de melâike dahi muazzam bir ümmettir ki, onların amele kısmı irade sıfatından gelen..." İzah eder misiniz?
-
"Müessir-i Hakiki olan kudret-i fatıranın ve irade-i ezeliyenin emirlerine tabi bir nevi ibadullahtırlar ki, ecram-ı ulviyenin her biri onların birer mescidi,.." İzah eder misiniz?
-
"Ecram-ı ulviyenin her biri onların birer mescidi, birer mabedi hükmündedirler." Yıldızların meleklere mescit olmasını açar mısınız?