"Temsilde kusur yoktur; şu ahval, taklit ve temsil için teşkil ve tertip edilen ahvale benzer." Ne demektir?
Değerli Kardeşimiz;
"Madem bu fâni eşya başka yerde bâki meyveler verirler ve daimî suretler bırakır ve başka cihette ebedî manalar ifade eder, sermedî tesbihat yapar. Ve insan ise, onların şu cihetine bakan yüzlerine bakmakla insan olur, fânide bâkiye yol bulur. Demek bu hayat ve mevt içinde yuvarlanan, toplanıp dağılan mevcudat içinde başka maksat var. Temsilde kusur yoktur; şu ahval, taklit ve temsil için teşkil ve tertip edilen ahvale benzer. Nasıl büyük masrafla kısa içtimalar, dağılmalar yapılıyor; ta suretler alınsın, terkip edilsin, sinemada daim gösterilsin. Onun gibi, bu dünyada kısa bir müddet zarfında hayat-ı şahsiye ve hayat-ı içtimaiye geçirmenin bir gayesi şudur ki, suretler alınıp terkip edilsin, netice-i amelleri alınıp hıfz edilsin; ta, bir mecma-ı ekberde muhasebesi görülsün ve bir meşher-i azamda gösterilsin ve bir saadet-i uzmaya istidadı gösterilsin. Demek, hadis-i şerifte, 'Dünya ahiret mezraasıdır.' diye, bu hakikatı ifade ediyor." (Sözler, Onuncu Söz, Onuncu Hakikat)
Dünyada olan ve meydana gelen bütün hâller ve oluşumlar, ebedi hayata malzeme hükmüne geçiyor. Burada alınan geçici manzaralar, ebedi ve sermedi manzaralara sermaye hükmüne geçiyor. Buradaki olaylar ahirette insanlara sinema şeridi hükmüne geçecek ve seyrettirilecek. Özellikle bizimle ve sevdiklerimizle ilgili bütün manzaralar ahirette bizi memnun eden ve sevindiren birer manzara olacak, karşılıklı iskemlelerde birbirimize bunları göstererek memnun edileceğiz inşallah.
Ayrıca temsil ile mesele daha da açıklığa kavuşturuluyor. Çünkü haşir meselesi ince ve çetin bir konu olduğu için herkes aklı ile bu ince manaları ölçüp tartamıyor. Bu sebeple temsil ve örneklendirmeler ile bu mesele tekit ve teyit ediliyor.
Taklit ve temsil ifade ve değerlendirmelerinde geçen dünyada yapılan haşir ve neşirlerle ilgili hikâyeler, asıl haşir ve neşrin taklidi ve benzeri olduğuna ima ediyor. Yani bahar mevsimindeki hayat ve mevt içinde yuvarlanmalar ve toplanıp dağılmalar, asıl ahiretteki büyük dirilişin provası, taklidi ve temsili oluyorlar.
Bir baharda yoktan icat edilen canlıların vaziyeti mahşerde ihya edilecek insanların vaziyetlerinin bir taklidi bir temsilidir.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
