"Kısa cümlelerle söylemiyorum; muğlâkça oluyor. Zira şu hakaik her tarafa derin köklerini attıklarından, mesele uzunlaşıyor..." İfadesi Yeni Said eserleri için geçerli midir?

Değerli Kardeşimiz;

"İtizar: Kısa cümlelerle söylemiyorum; muğlâkça oluyor. Zira şu hakaik her tarafa derin köklerini attıklarından, mesele uzunlaşıyor. Suret-i meseleyi bozmak ve parça parça etmek ve hakikati incitmek istemiyorum. Hem de hakikatın etrafına bir daireyi çekmek istiyorum, ta hakikat mahsur kalıp kaçmasın. Ben tutmazsam başkası tutsun. Beni mâzur tutsanız, febihâ... Ve illâ hürriyet var; tahakküm yoktur. Keyfinize.." (Muhakemat, Üçüncü Makale, İkinci Maksad)

Bu değerlendirme Muhakemat, Münazarat, Sünuhat gibi eski eserler hakkındadır. Sözler, Lem'alar, Mektubat, Şualar, vb…. yeni eserler için böyle bir değerlendirme yapmak yanlış olur. Zira Üstad'ımızın bu değerlendirmeyi yaptığı zamanda Sözler, Lem'alar, Mektubat, Şualar, vb…. eserler henüz telif edilmediği için, bu değerlendirmeyi yeni eserlere tatbik etmek yanlış olur kanaatindeyiz.

Bununla birlikte yeni eserlerde de yine az sözle ve veciz şekilde hakikatlerin ifade edildiği de malumdur. Fakat bu eserlerde ilahi inayet daha açık görünmektedir. Az sözle çok derin hakikatlerin ifade edilmesiyle birlikte, gayet mukni ve doyurucu olduğunu müşahede ediyoruz. Mesela;

"Hem mesela, sırr-ı kader ve cüz-i ihtiyarînin halli için, koca Sa’d-ı Taftazanî gibi bir allame, kırk elli sahifede, meşhur Mukaddemât-ı İsnâ Aşer namıyla telvih nam kitabında ancak hallettiği ve ancak havassa bildirdiği aynı mesâili, kadere dair olan Yirmi Altıncı Söz'de, İkinci Mebhasın iki sahifesinde tamamıyla, hem herkese bildirecek bir tarzda beyanı, eser-i inâyet olmazsa nedir?" (Mektubat, Yirmi sekizinci Mektup, Yedinci Risale)

Kaldı ki Sözler, Lemalar, Mektubat, Şualar, vb…. eserler gerek üslup, gerek izah ve gerek edebi açıdan gayet yeterli ve ikna edici bir özelliğe sahiptirler. Eski eserler ile yeni eserler arasındaki bariz farkı okuyanlar takdir edecektir.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Risalelerde, Risalelerin çok müşkül meseleleri hallettiği geçiyor; ama çoğu meselenin eski kitaplarda da izahları bulunuyor. Nasıl anlayabiliriz?

- "Kuvvetli hüccetlerle, fikren ve mantıkan yakînî bir sûrette ispat ederek tasdik edip imza basan milyarlar gelen geçen muhakkikler, müçtehidler ve sıddîkînler..." Buradaki "muhakkik" ve "sıddıkinler" kimlerdir, sahabeler midir?

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü