"Otuz üç adet Sözleri, otuz üç adet Mektupları, otuz bir Lem’aları, on üç Şuâları, yüz yirmi basamaklı bir merdivendir." Bu sayılar toplanınca 110 ediyor, izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Risale-i Nur'daki geçen sayılar, genelde kişiden kaynaklı olarak izafidir ve zamanla değişen değerlerdir.

Risale sayısı, zamanla yazılan eserlerle değişmiştir. Mesela bazı yerlerde 100, 110, 119, 120, 130 gibi sayılar verilmiştir.

"Risale-i Nur adlı harika telifatının bir kısmı Arabî olmakla beraber, Risale-i Nur eczaları şimdiye kadar yüz on dokuza baliğ olmuştur."(1)

"Çünkü bir hizmet ki, yüz yirmi risale o hizmetin tercümanları olmuş ve o hizmetle koca Avrupa feylesoflarına meydan okuyup esasları zîr ü zeber edilmiş."(2)

Bunanla birlikte Üstad Hazretleri 130 sayısına birçok yerde ifade etmiştir. Genel risale sayısının en son olarak 130 civarında olduğunu söyleyebiliriz.

"Risale-i Nur'un yüz otuz parçaları meydandadır..."(3)

Her bir risalenin bir basamak olduğunu biliyoruz.

"Yani her bir Risale bir ecza dolabı ve o risalelerdeki 'nokta, nükte, işaret, reşha, pencere, basamak, hakikat, mevkıf ve meseleler' diye verilen isimler, o çok muhtaç olduğumuz ilaç kavanozlarıdır."(4)

Haşiyedeki bilgide ise; 120 sayısı verilmiş. Bu sayıya takılmamak gerekir. Çünkü Yirminci Söz Birinci Makam 1930'da telif edilirken, İkinci Makamı 1926'da telif edilmiştir. Bu tarihten sonra yazılan risaleler vardır. Ayrıca haşiyenin ne zaman yazıldığı da tam belli değildir.

Bununla birlikte sayılan risaleler hangisidir veya hangileri tekrar sayılmış onu da bilmiyoruz. Ayrıca telif edilmeyen veya Osmanlıcada olup, Latincede olmayan risaleler var. Belki de bundan veya başka sebepten dolayı, Şualar 15 şua olduğu halde 13 denilmiş ve 33 lem'a olduğu halde 31 Lem'a denilmiş.

Ayrıca haşiyedeki ifade ile tüm kitap kastedilmiş de olabilir. Yani 33 Mektub demek ile tüm Mektubat kitabını ve 31 Lem'a demek ile o zaman yazılan ile Lem'alar kitabını kastetmiş olabilir. O zaman kanaatimizce şu yorumu yapabiliriz. Şöyle ki;

Otuz Üçüncü Mektub, aynı zamanda Otuz Üçüncü Söz olduğu halde, 33 Söz ve 33 Mektub dediği için tekrar sayılmış. O zaman aynı risale, iki basamak olabilir. Buna binaen,

Sözler'de Lemeat risalesi var. Ayrıca Otuz İkinci Mektub ve Otuz İkinci Lem'a, Lemeat risalesidir. Haşiyede 31 lem'a dediği için Lemeatı, bir veya iki defa sayabiliriz.

Otuz Üçüncü Lem'a Mesnevi-i Nuriye'deki eski eserlerdir. Ayrıca Lem'alar kitabında, Üçünçü Şua olan Münacaat risalesi var.

Mektubat'ın sonunda Hakikat Çekirdekleri vardır. Bu da sayılmış olabilir. Hatta Yirmi Yedinci Mektub Lahikalar olduğu için dört kitab kadar genişlemiştir.

Yirmi Dokuzuncu Lem'anın İkinci Babı, Şualar kitabının sonunda tekrar yazılmış. Onu da tekrar müstakil bir basamak sayabiliriz.

Sözler kitabının sonunda konferans risalesi vardır.

Dört kitabın dört fihristini, dört risale olarak sayarsak 120 basamak olmuş olabilir.

Ayrıca bazen bir risale, birçok kısımlara ayrılır. Bu tarz risaleler çok vardır. Mesela Otuzuncu Söz zerre ve ene diye iki maksattan yani iki risaleden / bölümden oluşur. Her birini müstakil bir risale yani bir basamak sayarsak sayı yine değişecektir. Nitekim Yirmi Sekizinci Mektub ve Yirmi Dokuzuncu Mektub sekiz ve dokuz bölümden oluşur. Her bir kısmı bir risaledir. Mesela İkinci Kısmı Ramazan Risalesidir. Sekizinci Kısmı Rumuzat-ı Semaniye risalesidir ki müstakil bir kitap olarak basılmıştır.

Sonuç olarak yukarıda dediğimiz gibi konu izafi olduğu için tamamen kasıt ve niyete bağlıdır.

Bununla birlikte eserlerin sayısı şöyle tesbit edilebilir:

Sözler: Lemeat ile birlikte 34 risale Sözler'de mevcuttur.

Mektubat: On Dördüncü ve Yirmi Beşinci Mektuplar telif edilmemiş, Otuz Birinci Mektub Lem'alardır, Otuz İkinci Mektub Lemeat olduğu için orada sayılmıştır, Otuz Üçüncü Mektub, Otuz Üçüncü Söz olduğu için bir risale olarak orada sayılmıştır. Yirmi Yedinci Mektub, 4 adet Lahika kitabından, Yirmi Sekizinci Mektub 8 risaleden, Yirmi Dokuzuncu Mektub ise 9 risaleden oluşur. Böylece 46 adet risale Mektubat'ta mevcuttur.

Lem'alar: Beşinci Lem'a telif edilmemiştir, Altıncı Lem'a Yirmi Dokuzuncu Lem'aya dahil edilmiştir. On Beşinci Lem'a fihrist risalesidir. Yirmi Yedinci Lem'a Tarihçe-i Hayata dahil edilmiştir. Otuz Birinci Lem'a On Dördüncü Şua'dır. Otuz İkinci Lem'a Lemeat olup Sözler'de sayılmıştır. Otuz Üçüncü Lem'a Münacat risalesidir ve Şualarda da mevcuttur. Böylece Lem'alar'da 26 risale mevcuttur.

Şualar: 15 risale mevcuttur. Bu da toplamda 121 risale eder.

Ayrıca Eski Said dediğimiz dönemde telif edilen ve Yeni Said döneminde yazılan risalelere doğrudan bağlı olmayan eserlere baktığımızda,

Mesnevi-i Nuriye: Her bir risslenin zeyillerini aynı risaleye ait kabul ettiğimizde, toplam 8 risale mevcuttur.

Asar-ı Bediiyye: Üstad'ın ilk eserleri olan bu kitapta 11 adet risale vardır.

Muhakemat: Bunu da bir kitap olarak kabul ettiğimizde toplamda 141 adet eser olur.

Netice: Üstadımızın bu risale sayılarını söylenen zamana göre ve bazı kitapların -mesela Yirmi Yedinci, Yirmi Sekizinci ve Yirmi Dokuzuncu Mektuplar gibi- bir adet mi veya içindeki risale kadar mı sayılacağı konusu farklılık arz ettiğinden risale sayıları farklı çıkmaktadır. Sadece Mektubat'taki bu alt risaleleri bile bir risale olarak saydığımızda 123 adet risale telif edilmiş olur.

Dipnotlar:

1) bk. Barla Lahikası, 133. Mektup.

2) bk. Şualar, On Dördüncü Şua.

3) bk. age.

4) bk. Fihrist Risalesi, s. 211.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü